नेपालजस्तो विकासशील मुलुकका लागि बीमा गरिबी घटाउने सबैभन्दा प्रभावकारी माध्यम हो । यसले आकस्मिक जोखिमको समयमा आर्थिक सहारा प्रदान गर्दै गरिबी न्यूनिकरणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यही चेतनालाई आत्मसात गर्दै बुटवलका सुवास रिजालले बीमालाई महाअभियानका रूपमा अगाडि बढाइरहेका छन् ।

बुटवलबाट जीवन बीमा व्यवसाय गरिरहेका सुवास रिजाल विगत ७ वर्षदेखि कार्यरत छन् । कपिलबस्तुमा १० सन्तानमध्ये नवौँ सन्तानका रूपमा जन्मिएका रिजालले स्नातकोत्तर तहसम्मको अध्ययन गरेका हुन् । कपिलबस्तुबाट माध्यमिक, प्लस टु पोखरा, स्नातक पोखरा, र त्रिचन्द्र कलेजबाट समाजशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरेका हुन् ।

अध्ययनपछि कोरियामा ५ वर्ष काम गरेर फर्किएका उनले बीमा अभिकर्ताको पेशालाई व्यवसायिक रूपमा अगाडि बढाइरहेका छन् । उनको बीमामा लाग्नुको पृष्ठभूमि भने मार्मिक छ । आज भन्दा ७ वर्षअघिको कुरा हो, पाल्पाको सिद्धबाबा नजिकै ठुलो पहिरो गएको दिन उनी पनि यात्रामा थिए । यस क्रममा एक जना डाक्टर र उनकी श्रीमती घटनास्थलमै मृत्यु भए । यस घटनाले उनलाई रातभर निद्रा लाग्न दिएन । जीवन अनिश्चित रहेको अनुभूति भएपछि उनले निर्णय गरे, अनिश्चिततालाई रोक्न सकिँदैन, तर त्यसबाट हुने जोखिम न्यून गर्न सकिन्छ ।

उनी सानिमा रिलायन्सको बुटवल शाखामा गएर आफ्ना एक वर्षीय बच्चा, श्रीमती, र आफ्नै बीमा गरी यस पेशामा प्रवेश गरे । यस क्रममा कम्पनीका क्षेत्रीय कार्यालयका प्रवन्धक जयदेव गौतम र शाखा प्रमुख प्रकाश गौतमसँग बीमाबारे धेरै सिक्ने मौका पाए । कोभिड–१९ अघि करिब एक महिनाको आएजाने क्रममा उनले आफ्नो बीमा मात्र गरेनन्, अभिकर्ता बनेर व्यवसायिक रूपमा अगाडि बढ्न पनि प्रेरणा पाए ।

यसपछि उनी बीमा अभिकर्ता पेशालाई सामाजिक कामको रूपमा अंगालेर अगाडि बढ्ने दृढताका साथ लागे। २०–२५ दिनको उक्त बसाइले उनलाई पेशामा लाग्ने हौसला दिएको थियो ।

रिजाललाई अभिकर्ता पेशा अन्य व्यवसाय जस्तै महत्वपूर्ण लाग्छ । कसैले सामान ६ सयमा खरिद गरी १ हजारमा बेचेको नाफा कसैले टिप्पणी गर्दैन, तर बीमा व्यवसायमा नियम अनुसारको कमिशनमाथि आलोचना हुँदा उनलाई दुख लाग्छ । सुरुवाती चरणमा उनले बुटवलका ठूला व्यक्तिको ठूला बीमा गराए । तर क्षेत्रीय र शाखा प्रमुखले भने, ‘यदि समाजमा चिनिन चाहनुहुन्छ र साच्चिकै समाजसेवा गर्नु छ भने ग्रामीण बस्तीका व्यक्तिलाई बीमा गराउनुहोस् । यसले पुण्यको काम हुन्छ ।’

यसपछि उनी आफ्नै जन्मस्थल कपिलबस्तुको ग्रामीण बस्तीमा पुगे । ठूला व्यक्तिबाट बीमा गराउँदै आएका रिजाल गरिब व्यक्तिका छोराछोरीको बीमा गर्न पुगे । तत्कालिन अवस्थामा उनी सानिमा लाइफको सबैभन्दा धेरै पोलिसी जारी गर्ने अभिकर्ता बने। यसरी उनले बीमालाई अभियानको रूपमा अगाडि बढाए ।

यस क्रममा उनलाई तीतो–मिठा अनुभव पनि भए । कोभिड–१९ अघि एउटा आफन्तलाई बीमाको प्रस्ताव राख्दा स्वीकार भएन। पछि उक्त व्यक्ति कोभिड–१९ मा संक्रमित भए र उपचारमा २०–३० लाख खर्च भए पनि ज्यान गयो। यसले उनलाई बीमामा लाग्ने प्रेरणा दियो ।
रिजाल बुटवलको स्वागतम बचत तथा ऋण सहकारी संस्थामा कोषाध्यक्ष पनि थिए । त्यहाँ ऋण समितिका सदस्यको काकीलाई बीमाको प्रस्ताव राख्दा केही दिन पर्खन अनुरोध भयो । दुर्भाग्यवश, उनी बुटवल–भैरहवा जाँदै गर्दा दुर्घटनामा मृत्यु भए ।

रिजाल भन्छन्, ‘किड्नी फेल भएर बाटा–बाटामा हिँडिरहेको देख्दा मलाई लाग्छ, यदि ति व्यक्तिलाई समयमा बीमा गराउन सकिएको भए यस्तो दिन भोग्नुपर्दैनथ्यो ।’

तराइका ग्रामीण क्षेत्रमा मानिसहरू दैनिक पान, चुरोट, रक्सी सेवन गर्छन् । यदि तिनीहरूले केवल भोला खान रोक्न सक्थे भने ५ लाखको बीमा गर्न सक्थे। उनी गाउँ–गाउँ गएर यस चेतना फैलाइरहेका छन् । अर्घाखाचीका पहाडी क्षेत्रका गाई–बाख्रा पालन गर्ने कृषकलाई बाख्राको मूल्य बराबरको बीमा गराउन सुझाउँछन्, जसले बालबालिकाको उच्च शिक्षा सहज बनाउँछ ।

अभियानका क्रममा उनले गाउँ–गाउँमा मात्रै काम गरेका छैनन्, त्यहाँका नयाँ अभिकर्ता बनाएर ठूला टिम पनि निर्माण गरेका छन् । हजारौंलाई बीमा गराइसकेका, सयौं अभिकर्ता तयार पारेका रिजाल २०२२ मा एमडिआरटी क्वालिफाइ भएको र २०२३ मा उनकी श्रीमती राधिका पोखरेल पनि क्वालिफाइ भएकी छन् ।

बीमाबाट अहिलेसम्म एउटा पनि दाबी परेको छैन । यसले उनलाई एजेन्सी म्यानेजर बनाउने प्रोत्साहन दिएको छ। उनी मासिक ४–५ लाख आम्दानी गर्दै आफ्नै टिम निर्माणमा लागेका छन् । कोरियामा ५ वर्ष काम गरेर फर्किए पनि नेपालमा राम्रो आम्दानी गर्न सक्नुले उनलाई थप हौसला दिएको छ ।

बीमाको महत्व
रिजालले सहरीदेखि ग्रामीण क्षेत्रसम्म एजेन्सी निर्माण गरिसकेका छन् । लक्ष्य नेपालभर एजेन्सी फैलाउनु हो । मानिसहरूले अनावश्यक खर्च बढी गर्ने तर बीमा गर्न पैसा नभएको प्रवृत्ति देखिएको छ ।

बीमामा प्रारम्भमा धेरै नकारात्मकता थियो, अभिकर्ताले शुल्क बुझाए पनि कम्पनीमा नगएको घटना सुन्न पाइन्थ्यो । यसले मानिसलाई बीमाप्रति नकारात्मक बनाएको थियो । गाउँ–गाउँमा जाँदा केही बीमितले विरोध पनि गरे । उनी भन्छन्, ‘कतिपय गल्ती अरूले गरे पनि मैले जवाफ दिनुपर्छ । गल्ती स्वीकार गरेर बाँकी कुरा बुझाउनुपर्छ ।’

बीमाले गाउँ–गाउँमा रुपान्तरण ल्याउने एकमात्र विकल्प हो । कतिपय परिवारमा ५ कक्षा भन्दा माथि पढेका छैनन् । अभिकर्ता बनाउने योग्यता नभए पनि उनी बीमाको अभियान मार्फत सबैलाई बीमाको दायरामा ल्याएर आर्थिक र सामाजिक अवस्था सुधार्ने प्रण गरेका छन् ।

उनले विद्यालय र क्लबसम्म पुगेर बीमाबारे जागरूकता फैलाइरहेका छन्। परिवारमा सदस्य विरामी हुँदा चन्दा उठाउनुपर्ने अवस्था छ भने बीमा गरे जोखिम न्यून गर्न सकिन्छ ।

रिजाल भन्छन्, ‘यदि सबैलाई बीमा गर्ने हो भने समाजमा क्रान्ति आउँछ । समयमा बीमा गर्दा बचत क्षमता बढ्छ । कमाएको निश्चित रकम बीमा मार्फत बचत गर्दा गरिबी दर घट्छ । त्यसैले हामी गरिब बस्तीमा पुगेर यो महाअभियान अगाडि बढाइरहेका छौं ।’

डिशहोमले नेपालभरका स्पा तथा सलोन सेवामा अग्रणी र विश्वसनीय नाम मध्ये एक, द ट्राङक्विलिटी स्पा सँग रणनीतिक साझेदारी गरेको घोषणा गरेको छ।

डिशहोमको अभिनव भर्चुअल प्रिभिलेज कार्ड कार्यक्रमअन्तर्गत सुरु गरिएको यो सहकार्यले ग्राहकहरूको जीवनशैलीलाई अझ समृद्ध बनाउन र उनीहरूलाई देशव्यापी रूपमा विशेष स्वास्थ्य तथा वेलनेस लाभहरू प्रदान गर्ने लक्ष्य राखेको छ।

अब डिशहोमका सक्रिय ग्राहकहरूले नेपालभर रहेका सबै ट्राङक्विलिटी स्पा शाखाहरूमा तलका विशेष छुटहरू प्राप्त गर्न सक्नेछन् । जसअन्तर्गत देशभरका सबै ट्राङक्विलिटी स्पा शाखामा सबै स्पा र सलोन सेवामा २५% छुट, सबै सलोन सेवामा २०% छुट र ट्राङक्विलिटी इन्टरनेशनल ब्यूटी एण्ड स्पा एकेडेमी मा हुने तालिम कार्यक्रममा ३०% छुट पाउन सकिनेछ ।
यो सुविधा सक्रिय डिशहोम ग्राहकहरूका लागि, माइ डिशहोम एपमार्फत उपलब्ध हुनेछ ।

लक्जरी वातावरण, अनुभवी थेरापिस्टहरू र विश्वस्तरीय उपचारका लागि परिचित द ट्राङक्विलिटी स्पा ले नेपालमा वेलनेस र रिल्याक्सेसनको पर्यायका रूपमा आफ्नो स्थान स्थापित गरेको छ। देशका प्रमुख सहरहरू र पर्यटनस्थलहरूमा शाखा विस्तार गरिसकेको यस स्पाले डिशहोमका ग्राहकहरूलाई मनोरञ्जन र स्वास्थ्यका उत्कृष्ट सुविधाहरू एउटै प्लेटफर्ममा उपलब्ध गराएको छ।

काठमाडौंमा अवस्थित TIBSA ले ब्यूटी थेरापी, स्पा ट्रीटमेन्ट, मसाज थेरापी र समग्र वेलनेस सम्बन्धी व्यावसायिक पाठ्यक्रमहरू प्रदान गर्छ। व्यावहारिक तालिम र विशेषज्ञ प्रशिक्षकहरूद्वारा संचालित यो संस्थाले नेपालको आगामी पुस्ताका वेलनेस व्यवसायिकहरूलाई तयार पार्ने उद्देश्य राखेको छ।

कसरी छुट प्राप्त गर्ने ?
myDishHome App प्ले स्टोर वा एप स्टोरबाट डाउनलोड गर्नुहोस्।
दर्ता गरिएको मोबाइल नम्बर वा ग्राहक ID प्रयोग गरी लगइन गर्नुहोस्।
होम स्क्रिन वा प्रोफाइल सेक्सनमा रहेको आफ्नो Virtual Privilege Card खोल्नुहोस्।
कुनै पनि Tranquility Spa शाखामा कार्ड देखाएर तुरुन्तै छुट प्राप्त गर्नुहोस्।स साझेदारीलाई औपचारिक बनाउने क्रममा Tranquility Spa and Services का प्रमुख सञ्चालन अधिकृत रणिल फाइजो र डिशहोमका Chief of New Product Development Officer सबिन महर्जन बीच समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गरिएको हो।

यो साझेदारीले नेपालको अग्रणी स्पा र सलोन ब्रान्डलाई हाम्रो ग्राहकहरूलाई थप मूल्य, सहजता र सन्तोषजनक अनुभव प्रदान गर्ने प्रतिबद्धतासँग जोड्ने डिशहोमका सिइओ तारा मानन्धरले बताए ।

DishHome Virtual Privilege Card कम्पनीको ग्राहक सन्तुष्टि र समग्र जीवनशैली प्रवर्द्धन गर्ने व्यापक दृष्टिकोणको हिस्सा हो। यो पहलमार्फत डिशहोमले भोजन, आतिथ्य, यात्रा, वेलनेस, मनोरञ्जन र खुद्रा क्षेत्रका विभिन्न साझेदारहरूसँग सहकार्य गर्दै आफ्ना ग्राहकहरूलाई देशभर विशेष छुट, सुविधा र प्रिमियम अनुभवहरू प्रदान गर्दै आएको छ।

आगामी महिनाहरूमा डिशहोमले आफ्नो साझेदार नेटवर्क अझ विस्तार गर्दै ग्राहकहरूका लागि थप रोमाञ्चक विशेषाधिकार र जीवनशैली लाभहरू ल्याउने योजना बनाएको छ।

मुक्तिनाथ विकास बैंक लिमिटेड (MNBBL) ले चालु आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को पहिलो त्रैमास (असोज मसान्त) को अपरिष्कृत वित्तीय विवरण सार्वजनिक गरेको छ। ७ अर्ब ४ करोड चुक्ता पुँजी भएको यो विकास बैंकले खुद ब्याज आम्दानीमा राम्रो सुधार देखाए पनि कमिशन आम्दानीको गिरावट र इम्पेयरमेन्ट चार्जको बोझले नाफामा उल्लेख्य दबाब परेको छ।
खुद ब्याज आम्दानी : बलियो आधार (+६.७३%)
बैंकले यस त्रैमासमा १ अर्ब १८ करोड ५५ लाख रुपैयाँ खुद ब्याज आम्दानी गरेको छ, जुन गत वर्षको १ अर्ब ११ करोड ७४ लाख को तुलनामा ६.७३ प्रतिशत ले बढी हो।
कर्जा परिचालन : ९६ अर्ब ६५ करोड (गत वर्ष ९७ अर्ब २२ करोड, –०.५९%)
निक्षेप संकलन : १ खर्ब १४ अर्ब ८९ करोड (गत वर्ष १ खर्ब १७ अर्ब ४३ करोड, –२.१६%)
कर्जा र निक्षेप दुवै घटे पनि ब्याजदरको स्प्रेड (Interest Rate Spread) ४.५९% मा स्थिर रहेकाले NII बढ्न सक्यो। बेस रेट ६.५९% (गत वर्ष ८.२७%) मा झरेको छ, अर्थात् बैंकले कम ब्याजमा निक्षेप तान्न सफल भयो, जसले NIM (Net Interest Margin) लाई सहयोग पुर्‍यायो।
खुद फि तथा कमिशन आम्दानी १२ करोड ७० लाख बाट घटेर १० करोड १७ लाख मा झर्‍यो।

सम्भावित कारणहरू :
-डिजिटल कारोबारमा कमी
-रेमिट्यान्स/ट्रेड फाइनान्समा सुस्ती
-प्रतिस्पर्धी बैंकहरूको आक्रामक फि छुट नीति
कुल सञ्चालन आम्दानी : मध्यम वृद्धि (+५.७२%)
ब्याजले उकासे पनि कमिशनले तानेकाले कुल सञ्चालन आम्दानी १ अर्ब ३७ करोड ४७ लाख बाट बढेर १ अर्ब ४५ करोड ३५ लाख पुग्यो।

इम्पेयरमेन्ट चार्ज : नाफाको ‘ब्रेक’ (+३९.६%)
-गत वर्ष : ३८ करोड ७७ लाख
-यो वर्ष : ५४ करोड ११ लाख
NPL अनुपात : ४.०३% → ३.१६% (राम्रो सुधार)

तर प्रोभिजन किन बढ्यो ?
→ नयाँ कर्जाको जोखिम मूल्याङ्कन कडा भयो
→ पुरानो खराब कर्जाको रिकभरी सुस्त
→ नियामक दबाबमा अग्रिम प्रोभिजन
सञ्चालन मुनाफा र खुद नाफा : दुवैमा २०%+ को गिरावट
सञ्चालन मुनाफा : ४० करोड ३२ लाख → ३२ करोड १० लाख (–२०.३७%)
खुद नाफा : २८ करोड १८ लाख → २२ करोड ४७ लाख (–२०.२४%)

EPS र वितरणयोग्य मुनाफा
सूचक असोज २०८२ असोज २०८१ परिवर्तन
EPS रू. १२.७६ रू. १६.०० –३.२४
Distributable EPS रू. १७.३८ रू. ८.९३ +८.४५
Distributable Profit १२.२४ करोड ६.२९ करोड +९४.७१%
खुद नाफा घटे पनि वितरणयोग्य मुनाफा दोब्बरले बढ्यो। यसको अर्थ गत वर्षको Retained Earning बाट डिभिडेण्ड दिने बाटो खुला छ। लगानीकर्तालाई बोनस/क्यास डिभिडेण्डको सम्भावना बलियो बनेको छ।

ब्यालेन्स शिट : सन्तुलित तर सुस्त
चुक्ता पुँजी : ७ अर्ब ४ करोड ९३ लाख (स्थिर)
जगेडा कोष : ४ अर्ब ९३ करोड (३.५९% वृद्धि)
प्रति सेयर नेटवर्थ : १७०.०२ रुपैयाँ (गत वर्ष १५४.१०, +१५.९२ ले बढ्यो)
CD Ratio : ८५.६६% (नियामक सीमा ९०% भित्र, सुरक्षित)
Capital to RWA : १२.९२% (स्वस्थ)


लगानीकर्ताका लागि सिग्नलहरू
सिग्नल अर्थ
NII +६.७३% कोर व्यवसाय बलियो
फि –१९.८९% नन–इन्टरेस्ट इन्कममा कमजोरी
NPL ३.१६% जोखिम नियन्त्रणमा
Distributable Profit +९४% डिभिडेण्ड आशा
PE ३४.१३x हाल महँगो, तर EPS सुधारिए सस्तो बन्न सक्छ

महालक्ष्मी विकास बैंकले चालु आवको पहिलो त्रैमाससम्ममा ९ करोड ७५ लाख १२ हजार रुपैयाँ नाफा कमाएको छ । बैंकको यो नाफा गत आवको सोही अवधिसम्मको तुलनामा ३.४२ प्रतिशत बढी हो । गत आवको पहिलो त्रैमाससम्म बैंकले ९ करोड ४२ लाख ८९ हजार रुपैयाँ नाफा कमाएको थियो । बैंकको खुद ब्याज आम्दानीमा सुधार देखिएसँगै नाफा बढ्न पुगेको हो । बैंकले सो अवधिसम्म ५० करोड ८९ लाख रुपैयाँ खुद ब्याज आम्दानी गरेको छ । जुन यो गत आवको सोही अवधिसम्मको तुलनामा ५.३२ प्रतिशत बढी हो । गत आवको पहिलो त्रैमाससम्म भने बैंकले ४८ करोड ३२ लाख रुपैयाँ ब्याज आम्दानी गरेको थियो ।

सो अवधिसम्म बैंकको खराब कर्जा अनुपात ५.५० प्रतिशत पुगेको छ । गत आवमा भने बैंकको यस्तो कर्जा अनुपात ४.९० प्रतिशत थियो । त्यस्तै, बैंकको बेस रेट ६.४५ प्रतिशत, कस्ट अफ फण्ड ४.३० प्रतिशत, रिटर्न अन इक्विटी ५.४८ प्रतिशत, रिटर्न अन एसेस्ट ०.६० प्रतिशत र स्प्रेड दर ४.३६ प्रतिशत पुगेको छ । बैंकको चुक्तापूँजी ४ अर्ब २९ करोड रुपैयाँ रहेकोमा रिटर्न अर्निङ ३९ करोड ११ लाख, रिजर्भमा २ अर्ब ४१ करोड ९९ लाख रुपैयाँ संचित र इपीएस ९.०८ रुपैयाँ, नेटवर्थ १६५.४३ रुपैयाँ, पीई रेसियो ४०.०८ गुणा र तरलता अनुपात ३०.७६ प्रतिशत रहेको छ । बैंकले सो अवधिसम्ममा वितरणयोग्य मुनाफा ३९ करोड ११ लाख रुपैयाँ छुट्याएको छ । यसर्थमा बैंकको लाभांश क्षमता प्रतिसेयर ७.२२ प्रतिशत रहेको छ ।

कुमारी बैंकको निष्क्रिय कर्जा बढेको छ । बैंकले सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासिक वित्तीय विवरणअनुसार कुल कर्जामा निष्क्रिय कर्जाको अंश असोज मसान्तसम्म ६.९८ प्रतिशत पुगेको छ । गत वर्षको यसै अवधिमा यस्तो कर्जा ४.९६ प्रतिशत थियो ।

बैंकको खुद नाफा २ प्रतिशत घटेको छ । पहिलो त्रैमासमा बैंकले १ अर्ब ५ करोड रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको छ । गत वर्षको यसै अवधिमा यस्तो नाफा १ अर्ब ७ करोड रुपैयाँ थियो ।

वितरणयोग्य नाफा ३ अर्ब ९१ करोड रुपैयाँ ऋणात्मक छ । बैंकको साँवा तथा ब्याज असुली हुन नसक्दा वितरणयोग्य नाफा ऋणात्मक हुनुका साथै निष्क्रिय कर्जा बढेको देखिन्छ ।

खुद ब्याज आम्दानी ३.७७ प्रतिशत बढेको छ । यस्तो आम्दानी पहिले २ अर्ब ८० करोड रुपैयाँ रहेकोमा अहिले २ अर्ब ९१ करोड रुपैयाँ छ । बैंकको वार्षिक प्रतिसेयर आम्दानी १६.११ रुपैयाँ छ । त्यस्तै प्रतिसेयर नेटवर्थ १४५.२१ रुपैयाँ छ । हाल बजारमा सेयर मूल्य प्रतिकित्ता १८५.४० रुपैयाँ छ ।