माइतीघर क्षेत्रमा अहिले पनि केही व्यक्ति प्रदर्शन गरिरहेका छन्। दसैंको समयमा पनि माइतीघरमा जेनजी प्रदर्शन दमन गर्नेलाई पक्राउ गर्नुपर्ने भन्दै केही प्रदर्शन गरिरहेका छन्। यसबीच त्यहाँ राजनीतिक दलका शीर्ष नेताहरुको तस्विर राखेर प्रदर्शन गरिएको छ। पूर्व प्रधानमन्त्रीहरु केपी शर्मा ओलीलाई ‘हत्यारा’ भनेर लेखिएको छ भने शेरबहादुर देउवा, झलनाथ खनाल, पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड, माधवकुमार नेपालको तस्विरमा ‘भ्रष्टाचारी’ लेखेर टाँगिएको छ।

यस्तै, पूर्व गृहमन्त्रीलाई नरसंहरकारकर्ता, पूर्व परराष्ट्र मन्त्री आरजु देउवा भ्रष्टाचारी र पूर्व मन्त्री महेश बस्नेतलाई ‘झोले’ लेखेर टाँगिएको छ। पहिला यस्ता ब्यानर प्रहरीले राख्न दिँदैन थियो। केही युवा समूहले जेनजी प्रदर्शनमा सहभागीहरुलाई पक्राउ गर्न नपाउने भन्दै नारा पनि लेखेका छन्। विध्वंस मच्चाउनेबाहेक प्रदर्शनकारीलाई समाउन नहुने माग उनीहरुको छ।

प्रहरीले तोडफोड, आगजनी र लुटपाटमा संलग्न केहीलाई पक्राउ गरेको थियो। तर, गृहमन्त्रालयले प्रहरीको प्रक्रियामा हस्तक्षेप पुर्‍याउँदै तत्काल कुनै गिरफ्तारी नगर्न भनेको छ। यसको अहिले सर्वत्र विरोध भइरहेको छ।

जेनजी अगुवाले निवर्तमान प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र निवर्तमान गृहमन्त्री रमेश लेखकलाई पक्राउ गर्दा दबाबमूलक अभियान सुरु गरेका छन्। उनीहरुले जेनजीको भदौ २३ गतेको प्रदर्शन दबाउन मुख्य भूमिका निर्वाह गरेको भन्दै ओली र लेखकलाई पक्राउ गर्न दबाबमूलक अभियान सुरु गरेका हुन्। जेनजी अगुवा रक्षा बमले जेनजीको प्रदर्शनमा भएको आमहत्याका दोषीलाई कारबाही गर्न माग गरेकि छन्।

‘अधिकार माग्न गएका निहत्था विद्यार्थीहरूमाथि जुन दम्भ र अहंकारले गोली दागियो, त्यो तानाशाहीपनको हिसाब हुनु जरूरी छ,’ बमले फेसबुकमा लेखेकी छन्, ‘मधेश विद्रोह हुँदा दुई चार दाना कुहिएका आँप झरेका हुन् भन्ने अभिव्यक्ति दिने, जेनजीको आन्दोलनमा निहत्था कलिला विद्यार्थीहरूमाथि गोली दाग्न आदेश दिने, एक व्यक्ति आज पनि जग हसाउँदै चुट्किला सुनाएर बसिरहेको छ। हत्याराहरूलाई कारबाहीको दायरामा ल्याइयोस्। ’जेनजी अगुवा युजन राजभण्डारीले सामाजिक सञ्जालमा ‘हरेक गोलीको हिसाब हुनेछ। एरेस्ट केपी ओली’ भनेका छन्।

सुधन गुरुङले फेसबुकमा ‘देशका लागि गर या मर’को अवस्था भन्दै यो अभियानलाई ट्रेन्डिङ बनाउन आग्रह गरेका छन्।
‘द काउन्सिल अफ जेनजी’ लोगोसहित गुरुङले ओली र लेखकको फोटो राखेर पोस्टरसमेत सार्वजनिक गरेका छन्। ‘एरेस्ट केपी शर्मा ओली, एरेस्ट रमेश लेखक, एरेस्ट मर्डरर’ ह्यासट्यागमा बनाइएको पोस्टरमा ‘हत्या गर्नेहरूलाई पक्राउ गर्नुहोस्, नत्र कदम चाल्न बाध्य हुनेछौं’ भनिएको छ।

भदौ २३ र २४ गते भएको जेनजी प्रदर्शनका क्रममा ओली प्रधानमन्त्री र लेखक गृहमन्त्री थिए। भदौ २३ गतेको प्रदर्शनका क्रममा प्रदर्शनकारीमाथि अन्धाधुन्धरुपमा गोली चलाउँदा १९ जनाको तत्कालै मृत्यु भएको थियो। त्यो दिन गोली लागेका ३०० भन्दा बढी प्रदर्शनकारीमध्ये ३० जना अझै अस्पतालमा उपचाररत छन्। गृह मन्त्रालयका अनुसार दुई दिने प्रदर्शनका क्रममा ७६ जनाको मृत्यु भएको थियो।

२३ गतेको प्रदर्शनमा भएको दमन र २४ गते भएको विध्वंशबारे छानबिन गर्न सरकारले असोज ५ गते पूर्वन्यायाधीश गौरीबहादुर कार्कीको नेतृत्वमा उच्चस्तरीय जाँचबुझ आयोग गठन गरिसकेको छ।

आयोगले ओली र लेखकका साथै तत्कालीन गृहसचिव गोकर्णमणि दुवाडी, राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका तत्कालीन प्रमुख हुतराज थापा र काठमाडौंका तत्कालीन प्रमुख जिल्ला अधिकारी छविलाल रिजाललाई उपत्यका नछाड्न भनिसकेको छ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले दशैंमा साना र ठूला दरका गरी करिब ६२ अर्ब रुपैयाँ भन्दा बढीको नोट बजारमा पठाएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले दशैंको लागि सुकिला नोट सटही गर्न सुरु गरेपछि ६२ अर्ब भन्दा बढीको नोट बजारमा पठाएको देखिएको हो ।

राष्ट्र बैंकले २९ भदौदेखि दशैं लक्षित गर्दै सुकिला नोट सटही सुरु गरेको थियो । ५ रुपैयाँ दरका नयाँ नोट नै सटही गरे पनि १ देखि १०० सम्मका भने सुकिला नोट भनेर पुरानो नोट नै बजारमा पठाएको थियो । दशैंका लागि सुकिला नोट सटही र ठूला दरका नोट समेत गरी ६२ अर्बका नोट बजारमा पठाएका राष्ट्र बैंकको तथ्यांक छ ।

दशैंको लागि सुकिला नोट सटही सुरु गर्नु पहिले २८ भदौमा राष्ट्र बैंक भन्दा बाहिर रहेको चलनचल्तिको नोट ७ खर्ब ३९ अर्ब ३६ करोड रुपैयाँ बराबरका थिए । दशैं बिदा सुरु हुनुअघि ११ असोजमा ७ खर्ब ९३ अर्ब ७९ करोड रुपैयाँ बराबरको नोट बजारमा रहेकामा दशैंपछि १९ असोजमा ८ खर्ब १ अर्ब १४ करोड रुपैयाँ बराबरको नोट बजारमा रहेको केन्द्रीय बैंकले जनाएको छ ।

दशैंमा बैंकहरुले एटीएममा भरेको नगद सकिँदा दशैंपछिको पहिलो दिन केही नोट बैंकहरुले भल्टको लागि लगेर दशैं पछिको पहिलो दिन राष्ट्र बैंकभन्दा बाहिर रहेका नोट अझै बढेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।

निर्वाचन आयोगले फागुन २१ गतेका लागि तय प्रतिनिधि सभा निर्वाचनका लागि तालिका बनाएको छ। आयोगले सोमबार प्रेस विज्ञप्ति जारी गरी निर्वाचन तालिका स्वीकृत गरिएको बताएको छ। आयोगले निर्वाचन प्रयोजनका लागि राजनीतिक दल दर्ताको समय मंसिर १ गतेदेखि १० गतेसम्म तोकेर निर्वाचन तालिका बनाएको हो।

‘पहिलो हुने निर्वाचित हुने निर्वाचन प्रणालीका लागि माघ २ गतेदेखि निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना हुनेछ,’ आयोगले भनेको छ। फागुन ३ देखि १८ गतेसम्म निर्वाचन प्रचारप्रसारको समय तोकिएको छ। फागुन २१ गते बिहान ७ बजेदेखि अपराह्न ५ बजेसम्म मतदान हुने आयोगले जनाएको छ। समानुपातिक र प्रत्यक्ष दुवै निर्वाचन प्रणालीतर्फमतपेटिका संकलन भएपछि मतगणना प्रारम्भ गरिनेछ।

समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीका लागि मंसिर १५ गते निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना हुने र पुस १८ र १९ गते बन्दसूची पेस गर्नुपर्ने तालिका छ। नयाँ दल दर्ताका लागि कात्तिक अन्तिमसम्मको समय तोकिएको छ। ‘आयोगमा दर्ता कायम रहेका राजनीतिक दलले मात्र निर्वाचन प्रयोजनका लागि दल दर्ता गर्न पाउने कानूनी व्यवस्था रहेको हुँदा निर्वाचनमा भाग लिन चाहने सरोकारवालाले मिति कात्तिक ३० अगावै राजनीतिक दल दर्ताको प्रमाणपत्र लिइसक्नु पर्नेछ,’ आयोगले भनेको छ।

किन तोकिएन मनोनयनको समय?
निर्वाचन आयोगले प्रत्यक्षतर्फ मनोनयन दर्ता, दाबी विरोध तथा उम्मेदवारको नामावली प्रकाशनको समय राजपत्रमा प्रकाशन गर्नुपर्ने भएकाले हालका लागि नतोकिएको बताएको छ। ‘मनोनयनको मिति राजपत्रमा प्रकाशन गर्नुपर्ने भएकाले नतोकिएको हो। अलि पछि मात्रै तोकिन्छ,’ निर्वाचन आयोगका प्रवक्ता नारायण प्रसाद भट्टराईले भने। मंसिर १५ गते निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय स्थापना गर्ने र त्यसकै वरिपरि उम्मेदवारी दर्ताको समय तोक्ने आयोगको तयारी छ।

एनआईसी एशिया बैंकले आफ्ना ग्राहकलाई खातामा स्थायी लेखा नम्बर (प्यान) अद्यावधिक गर्न आग्रह गरेको छ। “आयकर ऐन २०५८” बमोजिम करकट्टीको विवरण नेपाल सरकार, अर्थ मन्त्रालय, आन्तरिक राजश्व विभागमा पेश गर्नुपर्ने भएकाले ग्राहकले तत्काल प्यान अद्यावधिक गर्नुपर्ने बैंकले जनाएको छ।

बैंकका अनुसार प्यान अद्यावधिकका लागि ग्राहकले बैंकको पोर्टल वा मोबाइल बैंकिङ्ग एप (NIC ASIA MoBank) मा रहेको PAN Update विकल्प प्रयोग गर्न सक्नेछन्। साथै, आफूलाई सहज हुने जुनसुकै शाखाबाट पनि प्यान अद्यावधिक गर्न आवेदन दिन सकिने व्यवस्था गरिएको छ।

एन आई सी एशिया बैंकले निक्षेपकर्तालाई भुक्तानी गरिएको ब्याजमाथिको कर (Tax Deducted at Source – TDS) E-TDS प्रणालीमा प्रविष्ट गर्न प्यान अनिवार्य रहेको स्पष्ट पारेको छ। प्यान अद्यावधिक भएपश्चात् करकट्टीको विवरण स्वचालित रूपमा अनुसूची–१० मा मिलान हुने भएकाले ग्राहकलाई करकट्टी प्रमाणपत्र तथा कर चुक्ता प्रमाणपत्र प्राप्त गर्न सहज हुने बैंकले विश्वास व्यक्त गरेको छ। यसले बैंकसम्म धाउनुपर्ने झन्झट पनि अन्त्य गर्ने बताइएको छ।

तर, प्यान अद्यावधिक नगरिएमा E-TDS मा ब्याजकर दाखिला नभएको अवस्थामा वा थप कर समायोजन गर्नुपर्ने अवस्थामा बैंक जिम्मेवार नहुने चेतावनीसमेत दिइएको छ।

यसअघि प्यान उपलब्ध गराएको भए पनि करकट्टी विवरण समावेश नभएका ग्राहकले नजिकैको शाखा कार्यालय वा बैंकको ग्राहक सम्पर्क केन्द्र (फोन नम्बर १६६०–०१–७७७७१, ०१–५९७०१०१) मा सम्पर्क गरी सेवा लिन सक्ने व्यवस्था गरिएको छ।

बैंकले आफ्नो लाखौं ग्राहकलाई कर प्रशासन प्रणालीमा सहज पहुँच दिलाउन यो पहललाई महत्त्वपूर्ण कदमका रूपमा लिएको छ।