रमेश अर्यालय नेपालको बैंकिङ्ग इतिहासमा चिनाई राख्नु पर्ने नाम होइन आधा जीवन नै बैकिङ्ग क्षेत्रमा विताएका रमेश अर्याल नेपालको ८ अर्ब चुक्ता पुँजी भएको सबल र सक्षम बैंक एनसीसी बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत छन् ।

अर्यालले एनसीसी बैंक सम्हाले पछि बैंकले विद्यमान चुनौती र अप्ठ्यारालाई पार गर्दै बैंकको पूँजी मात्र पु¥याएनन् । बैंकको काँचुली फेर्ने काम गरे भन्दा अब चाहि फरक पर्दैन । उनीकै नेतृत्वमा ४ वटा विकास बैंक मर्ज भएर एउटा सक्षम, सबल र अब्बल बैंक बन्यो एनसीसी बैंक ।

विश्वभरी महामारीकारुपमा फैलिएको कोरोना भाइरसले नेपाल पनि अछुतो छैन । केही संकेतहरु देखिएका छन् । वैशाख ३ गतेसम्मका लागि सरकारले देशलाई लकडाउन गरेको अवस्था छ । लक डाउनका कारण सरकारको अनुमति विना घर बाहिर निस्कन सक्ने अवस्था छैन ।

यो अवस्थामा पनि नेपालको निजी क्षेत्रको ठूलो एनसीसी बैंक लिमिटेडले सेवा प्रदान गरिरहेको देखिन्छ । डिजिटल कारोबारलाई प्रोत्साहन दिएको एनसीसी बैंकले डिजिटल कारोबार गर्न नसक्ने ग्राहकलाई कारोबार गर्न केही शाखाहरु संचालन गरि नेपालभर सेवा दिइरहेको देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा बैंक खोलेर सेवा दिन के कस्ता कठिनाईहरु छन् ?

शाखा खुलेको मात्रै छ कि कारोबार छ । बैंकको कर्मचरीको स्वास्थ्य अवस्था कस्तो छ । आगामी चैत्र महिनामा आउने बैंकहरुको वित्तिय विवरणमा कोरोना भाईरसले कस्तो असर गर्ने देखिन्छ र कारोना बिरुद्ध लड्ने राज्य कोषमा एनसीसी बैंकले के कस्तो राहत दिएको छ । यिनै र यस्ता विषयमा चर्चित बैंकर एवं एनसीसी बैंक लिमिटेडका सीइओ रमेश अर्यालसंग सम्पादक भूपेन्द्र आचार्यले गरेको कुराकानीः

० सीइओ सर देश लकडाउनमा छ, नेपालमा कोरोना भाईरसका केही लक्षण पनि देखा परेको छ । यो विषम अवस्थामा कस्तो सेवा दिनु भएको छ ?
एनसीसी बैंकले १२२ वटा शाखा सञ्जाल मध्ये ४०÷५० वटा शाखा खोली देशभरी ग्राहकलाई सेवा दिएको अवस्था छ । कारोबार घटेको छ । हामीले हाम्रो वेवसाईटमा स्टाफको नाम, नम्बर र शाखा खोल्ने सूचना दिएका छौं । अहिले एटिएम र मोबाइल बैकिङ्गबाटै कारोबार भएको अवस्था छ । कार्ड नभएका सूचना प्रविधिका एप नलिएका ग्राहकका लागि १० बजेदेखि १ बजेम्म शाखा खोली सेवा दिएका छौं ।

० करिब ५० शाखा खोली देशभरी सञ्चालन गरेको बताउनु भयो । यो महामारीको बेला कर्मचारीहरुको स्वास्थ्यका बारेमा कति सचेत हुनुहुन्छ नि ?
सचेत मात्रै छैन । सावधानीपूर्वक काम गरेका छौं । ल्याउने पु¥याउने देखि लिएर सुरक्षाका सबै उपायका बस्तु हामीले कर्मचरीलाई दिएक छौं । भीडभाड छैन । कारोबार कम छ तापनि अत्यावश्यक सेवा भित्र बैंक र वित्तिय क्षेत्र पर्न आएकोले सेवा दिने दायित्व हामी बैंकरको छ । यो विशम परिस्थितिमा हामीले कर्तव्य निष्ठाका साथ सेवा दिएको अवस्था छ ।

० यो विशम परिस्थितिमा बैंकसम्म पुगी काम गर्ने कर्मचरीहरुको लागि विमा लगायतका सहुलियतका प्याकेज ल्याएको हो र ?
यो अत्यन्तै आप्ठ्यारो र विशम परिस्थितिमा सबै कर्मचारी साथीहरुले पनि योगदान दिने हो । सुविधा लिने बेला पक्कै होइन । कर्मचरीको स्वास्थ्य ठूलो कुरा हो । त्यसबारे बैंक सचेत छ । चनाखो छ । यो बेला बैंकबाट भन्दा पनि एटिएम र मोबाइल बैंकिङ्गबाटै कारोबार हुने गरेकोले कम कर्मचरीले काममा पठाएको अवस्था छ ।

० कर्मचारीहरुलाई भोलि केही भैहाल्यो भने बैंकले कसरी लिन्छ त ?
यो बेला बैंक सबै कुरा गर्न तयार छ । हामीले लकडाउनको पैसा कटाएको छैन । उहाँहरुको स्वास्थ्यबारे बैंकले ख्याल गर्ने कुरामा दुई मत छैन ढुक्क भए हुन्छ ।

० कोरोना विरुद्ध लड्न राज्यको कोषमा एनसीसी बैंकको योगदान चाहि कस्तो छ नि ?
हामीले पनि राष्ट्रिय कोषमा ६५ लाख र ७ वटै प्रदेशमा ५/५ लाख गरि ३५ लाख दिएका छौं । सत्रै मिलाएर १ करोड पठाएका छौं । भूपेन्द्रजी हिजो आपत पर्दा हामीले राज्यलाई साथ दिएकै हौ । आज पनि दिने छौं । भोली पनि दिने हो । त्यसकारण हामी सबै मिलेर विश्वव्यापीरुपमा फैलिएको कोरोना भाईरस बिरुद्ध लड्नु नै आजको पहिलो आवश्यकता हो ।

० सीइओ साब चैत्र मसान्तमा बैंकहरुको वित्तिय विवरण आउँदै छ । त्यसमा यो लामो लकडाउनले कस्तो असर पर्ला ?
भूपेन्द्रजी ग्राहक, प्रोमोटर, शेयरधनी र आम नेपालीहरुको स्वास्थ्यको ठूलो कुरा हो । यो बेला नाफा, नोक्सानको कुरा होइन । पहिला यो बुझ्नु जरुरी छ । त्यसपछि नाफा कमाउला नि । नाफा कमाउनु सकिन्छ । हिजो भुकम्प र नाकाबन्दी पछि पनि हामीले काम गरेर नाफा कमाएको इतिहास छन् । त्यसकारण जीवन रहे बैंक रहने हो ।

बैंक भए त नाफा कमाउने हो । त्यसकारण घरबाट सूचना प्रविधीका उपायहरुबाट मोवाइल बैंकिङ्ग, इन्टरनेट बैकिङ्गबाट कारोबार गर्न म आग्रह गर्दछु । एटिएमबाट औषधी र खाद्यन्नका सामान किन्ने पैसा झिक्नु उचित होला । बैंक आउने काम यो बेला गर्न उचित हुँदैन । घरमै बसी राज्यले दिएको निर्देश्न पालना गरौं र आफ्नो स्वास्थ्य प्रति सचेत र सजक बनौं ।

० कोरोना भाईरसका कारण भएको लामो लकडाउनबाट के पाठ सिक्न सकिन्छ ?
अत्यन्तै राम्रो प्रश्न सोच्नु भयो । हामी नेपालीले इतिहास पल्टाउने हो भने सबैकुरा देख्न पाएका थियो जस्तै नाकाबन्दी भूकम्प, राजनीतिका कुरा, समाज परिवर्तनका कुरा तर आज सोच्दै नसोचेको रोगसंग लड्नु परेको छ । यसैका कारण जीवनमा नदेखेको लकडाउनमा हामी छौं । यसको पालना जति राम्रो हुन्छ । यति नै हामी सुरक्षीत हुनेछौं ।

सरकारले समयमै लकडाउन गरेकाले हामी सुरक्षीत छौं । अहिले हाम्री भन्दा महान र शक्तिशाली राष्ट्रले पनि आपत खेपीरहेका छन् । सबै बन्द भए नाका देखि उडानसम्म यसले मानव जीवनमा कमी क्षती देखियो, अब औषधी उपचार र अस्पतालका भौतिक संरचनामा जोड दिनु पर्दछ । यसका लागि हामी बैंक र सबै बैंकर तयार छौं । हामी यहि समाजका मान्छे हौ । समाजमा हाम्रो दायित्व अझै बढेको छ । त्यसकारण जनता बचाउन, आफू र परिवार बचाउन राज्यसंगै हातेमालो गर्न बैंकिङ्ग उद्योग तयार छ नि ।

० फेरि लकडाउन बढेको छ । राज्यले ग्राहकहरुका लागि ल्याएको सहुलियतका योजना पर्याप्त छन् । यो बेला सीइओ साब ?
शुरुका दिनलाई त ठीक नै थियो । तर, अब चाहि अध्ययन गरेर अगाडी बढ्नु प¥यो नि । कुन क्षेत्रमा कस्तो असर परेको छ । त्यो पहिला अध्ययन गरिनु पर्दछ र पुनः राहतका कार्यक्रम ल्याउनु जरुरी छ ।

पर्यटन ठप्प छ । कर्जा लिएका ऋणीले किस्ता भुक्तानी गर्न सक्ने अवस्था नाजुक छ । घर धनीले घरभाडा छुट दिएपछि कर्जाका किस्ता आउने स्रोत बन्द हुने अवस्था होला । यी सबै विषयमा गम्भीर भएर चिसो दिमागले राष्ट्र बैंक, हामी बैंक र राज्य बसेर छलफल हुनु जरुरी पक्कै छ ।

० अहिले एटिएम चलेका छन् तर, पैसा नभएको कोरोना सुरक्षीत नभएको र साँझ परेपछि बन्द भएका गुनासो सुनिन्छ के यो सत्य हो ?
सबै झुट हो । एटिएम भनेकै कहिल्यै बन्द नहुने बस्तु हो । पहिलो कुरा दोस्रो कुरा पैसा सधै एटिएममा हुन्छ । यसको मनिटरिङ्ग बैंकहरुका केन्द्रीय अफिसबाट चौविसै घण्टा हुन्छ । तेस्रो कुरा सुरक्षाको छ । त्यहाँ पनि सुरक्षाको प्रबन्ध बैकहरुले मिलाएका छन् । एटिएमलाई पनि सेनिटाईजिङ्ग गरिएको छ । तापनि घरबाटै कारोबार गर्नु सुरक्षित रहुन हो । यो बिर्सनु पटक्कै भएन नि ।

० अर्थतत्रमा कोरोना भाईरसको असर कस्तो होला त ?
यसले अर्थतन्त्रका सबै क्षेत्र हान्ने निश्चित छ । अब अध्ययन गरी सहुलियतका राम्रा प्याकेज ल्याउनु जरुरी छ । हामीले थेगेकै हो । भूकम्प, नाकाबन्दी त्यसकारण धेरै आत्तिनु पर्ने अवस्था नआउला तर, विश्व बजारले चुनौति सामना गरेको बेला हामीलाई पनि छुने त पक्कै छ । अर्को कुरा जहाँ चुनौती छ । त्यहाँ अवसर पनि हुन्छन् । त्यो अवसरको पाठ सिक्दै अगाडी बढ्नु पर्दछ ।

० अन्त्यमा लाखौ ग्राहक, कर्मचरी, प्रोमोटर, शेयरधनी र जनतालाई केही भन्नु छ त ?
सबै भन्दा पहिला घर–परिवार होसियार भएर बसौ । रोगबाट टाढा बसौ । सूचना पालना गरौं । सबै स्वास्थ्यका कुरामा ध्यान दिउ ।
आज कोरोना भाईरसका कारण विश्वका शक्तिशाली राष्ट्रहरुमा भएको क्षतीको अध्ययन गरौं । त्यसकारण सरकारले गरेको लकडाउन पूर्णरुपमा पालना गरौं घरबाटै काम गरौं घरबाट वाहिर नजाउ ।

आफ्नो जीवनलाई बचाउने र अरुको जीवन बचाउ । साथै डब्लुएचओले भनेका सबैकुरा ध्यान दिएर पूरा गरौं । सोसल डिस्टेन्स पालना गरौं । मोबाइल बैकिङ्गबाट, इन्टरनेट बैकिङ्ग घरबाट कारोबार गरौं । राज्यले थप गरेको लकडाउन कठिन भए पनि पालना गरौं । यसले सबैको स्वास्थ्य सुरक्षीत हुनेछ ।

मेगा बैंक नेपाल लिमिटेडले कोरोना भाइरस रोकथामका लागि प्रदेश सरकारलाई सहयोग हस्तान्तरण जारी राखेको छ ।

कोरोना रोकथामका लागि प्रदेश सरकारलाई सहयोग मिलोस् भन्ने उद्देश्यले मेगा बैंकले बागमती र कर्णाली प्रदेश सरकारलाई ५–५ लाख रुपैंया सहयोग गरेको हो । मेगा बैंक हेटौंडा शाखाका प्रबन्धक निरञ्जन देवकोटाले बागमती प्रदेशका मुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेललाई ५ लाख रुपैंयाको चेक हस्तान्तरण गर्नुभयो ।

यसैगरी, मेगा बैंक वीरेन्द्रनगर शाखाका प्रबन्धक विक्रम थापाले कर्णाली प्रदेशका मुख्यमन्त्री महेन्द्रबहादुर शाहीलाई ५ लाख रुपैंया सहयोग हस्तान्तरण गर्नुभयो ।

मेगा बैंक सञ्चालक समितिले कोरोना भाइरस संक्रमण रोकथाम, नियन्त्रण तथा उपचारका लागि केन्द्रीय सरकारले स्थापना गरेको कोषमा १ करोड रुपैयाँ र सातै वटै प्रदेशले स्थापना गरेको कोषमा ५–५ लाख गरी जम्मा १ करोड ३५ लाख रुपैयाँ सहयोग गर्ने निर्णय गरेको थियो । सोही अनुसार, प्रदेश नम्बर १, २, गण्डकी प्रदेश तथा सुदूरपश्चिम प्रदेशमा यसअघि ५–५ लाख रुपैंया हस्तान्तरण गरिसकेको छ ।

नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी लिमिटेडको सञ्चालक समितिले पूर्व निर्णय गरे अनुसारको कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) महामारीको रोकथाम तथा नियन्त्रणका निम्ति नेपाल सरकारले स्थापना गरेको ‘कारोना भाइरस संक्रमण रोकथाम, नियन्त्रण तथा उपचार कोष’ का लागि रु. १ (एक) करोडको चेक प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीपरिषद्को कार्यालयका सचिव नारायण प्रसाद बिँडारीलाई नेपाल लाइफका सञ्चालक समितिका अध्यक्ष गोविन्द लाल संघई तथा सञ्चालक समिति सदस्य कमलेश कुमार अग्रवालले हस्तान्तरण गर्नुभयो ।

सोमबार सिंहदरवार स्थिति प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रीपरिषद्को कार्यालयमा सो सहयोग रकमको चेक हस्तान्तरण गरिएको हो ।

नेपाल लाइफले विगतमा समेत राष्ट्रले आवश्यकता महसुस गरेका विभिन्न प्रतिकुल परिस्थितिमा संस्थागत सामाजिक उत्तरदायित्व अन्तर्गत विविध प्रकारको सहयोग गर्दै आइरहेको नेपाल लाइफका सञ्चालक समिति अध्यक्ष संघईले जनाउनु भयो । यस सहयोगसँगै हामी सरकार र आमनागरिकसँग एक भई यस महामारी विरुद्ध लड्न र संक्रमण फैलिन नदिन प्रतिबद्ध रहेको नेपाल लाइफका सञ्चालक समिति अध्यक्ष संघईले बताउनु भयो ।

सुरेन्द्र भण्डारी नेपाली बैकिङ्ग इतिहासमा चिनाई राख्नु पर्ने नाम पटक्कै होइन । बैकिङ्ग इतिहासमा ३ दर्शक विताएका भण्डारी मिडियामा देखा पर्न त्यति रुचादैनन् । कुमारी बैंक बनाएर सिद्धार्थ बैंक पुगेपछि फेरि भण्डारी कुमारी बैंकमा फर्किए पछि कुमारी बैंक साच्चै भन्नुपर्दा मजबुद र अब्बल बैंक बनेको छ भन्दा अब फरक पर्दैन ।

भण्डारीको नेतृत्वमा रहेको कुमारी बैंकले ल्याएका बीमा र डिपोजिटका प्रोडक्ट राम्रै बजार पाएको देखिन्छ । नेपालको धेरै शाखा, एटिएम र ग्राहक भएको कुमारी बैंकका सीइओ हुन सुरेन्द्र भण्डारी ।

विश्वभरी महामारीकारुपमा फैलिएको कोरोना भाइरसले नेपाल पनि अछुतो छैन । केही संकेतहरु देखिएका छन् । चैत्र २५ गतेसम्मका लागि सरकारले देशलाई लकडाउन गरेको अवस्था विद्यमान छ । लक डाउनका कारण सरकारको अनुमति विना घर बाहिर निस्कन सक्ने अवस्था नै छैन ।

यो अवस्थामा पनि नेपालको निजी क्षेत्रको ठूलो कुमारी बैंक लिमिटेडले सेवा प्रदान गरिरहेको देखिन्छ । डिजिटल कारोबारलाई प्रोत्साहन दिएको कुमारी बैंकले डिजिटल कारोबार गर्न नसक्ने ग्राहकलाई कारोबार सुचार गर्न केही शाखाहरु संचालन गरि सेवा दिइरहेको देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा बैंक खोलेर सेवा दिन के कस्ता कठिनाईहरु छन् ?

शाखा खुलेको मात्रै छ कि कारोबार छ । बैंकको कर्मचरीको अवस्था कस्तो छ । कोरोना भाईरसका कारण नेपालको अर्थतन्त्रलाई कस्तो असर पर्ने देखिन्छ र आगामी चैत्र महिनामा आउने बैंकहरुको वित्तिय विवरणमा यसले कस्तो असर गर्ने देखिन्छ र कारोना बिरुद्ध लड्ने राज्य कोषमा कुमारी बैंकले के कस्तो राहत दिएको छ । यिनै र यस्ता विषयमा पुराना बैंकर एवं कुमारी बैंक लिमिटेडका सीइओ सुरेन्द्र भण्डारीसंग आर्थिक बजार डटकमका सम्पादक भूपेन्द्र आचार्यले गरेको कुराकानीः

० सीइओ साव यो विषम र अप्ठ्यारो अवस्थामा कुमारी बैंकले ग्राहकहरुलाई कस्तो सेवा दिएको अवस्था छ ?
हामीले केही लिमिट शाखा खोली सेवा दिएका छौं । प्रत्येक जिल्ला १/२ वटा शाखा सञ्चालन गरेको अवस्था चाहि छ । हाम्रो बैंकको डिजिटल बैकिङ्ग सुविधा छन् ।

यी सूचना प्रविधीबाटै ग्राहकहरुले डिजिटल बैकिङ्गका कारोबार ग्राहक वर्गले घरबाटै गर्नु भएको तथ्याङ्कले प्रस्ट पारेको छ । तपाईलाई थाहा छ । मोबाइल बैकिङ्ग ल्याउने नेपालकै पहिलो बैंक कुमारी बैंक हो । कारोबार कम छ । ग्राहकको संख्या छैन । अत्यावश्यक भित्र पर्ने राहतका सामाग्री खाद्यान्न, औषधीका एलसीका कारोबार पनि केही भएकै छन् । परिस्थिति अनुसार नै चल्नुप¥यो नि ।

० यो कोरोना भाईरसको महामारीमा पनि जीवनलाई जोखिममा राखी काम गरिरहेका कर्मचारीहरुको स्वास्थ्य अवस्था बारे कत्तिको चिन्तित रहनु भएको छ ?
राम्रो प्रश्न गर्नुभयो । यसबारेमा धेरै सोच विचार गरेका छौं । कर्मचारी र गार्डहरुलाई खानाको व्यवस्था बैंकलेनै गरेको छ । कर्मचारी भाईबहिनीहरुको स्वास्थ्य सबै भन्दा ठूलो कुरा हो । यसका लागि चाहिने सबै स्वास्थ्यका सामग्री उपलब्ध छन् । सिमित शाखा खोलेका कारण कम कर्मचारी काममा छन् । अरुले घरबाटै डिजिटल प्रविधि मार्फत काम गरेको अवस्था छ ।

० यस्तो महामारी भएका बेला शाखा खोली काम गर्ने कर्मचारीलाई के कस्ता सहुलियतका प्याकेज ल्याउनु भएको छ नि ?
भूपेन्द्रजी कर्मचारी साथीहरु बैंकका पुँजी हो । उहाँहरुको बारे हामी नेतृत्व चनाखो छौं । केही सहुलियतका जस्तै भत्ता दिने इन्स्योरेन्स फुल गरिदिने । महत्वपूर्ण कुरा बारे छलफल गर्दैछौं । केही दिनमै निर्णय गर्ने छौं नि ।

० राज्यले स्थापना गरेको कोरोना विरुद्ध लड्ने कोषमा चाहि कस्तो सहयोग दिनु भएको छ, सीइओ साब ?
हाम्रो कुमारी बैंकले राज्यलाई सहयोग गर्ने निर्णय गरेका छौं । हामीले ७ वटै प्रदेशमा १०/१० लाख दिइसकेको छौं । अब यसले नपुग्ने देखिन्छ । त्यसकारण सञ्चालक समितिको बैठक गरि थप राहत दिने निर्णय हामी चाडौं ल्याउने छौं ।

अर्को कुरा यो कति लम्बिने हो र नेपालमा कस्तो क्षती कुने हो त्यो हेरेर हामी अगाडी बढ्ने छौं । हामी जहिले पनि सरकारलै साथमा छौं । हामी यही समाजका परिवार हौं । परिवारले परिवारलाई सहयोग गर्नु हामी बैंक र बैंकरको पहिलो कर्तव्य हुन जान्छ नि ।

० राज्यले बैंकका ग्राहकहरुका लागि पहिलो चरणमा ल्याएका राहतका प्योकजलाई चाहि कसरी लिनु भएको छ ?
हामीले सकारात्मक रुपमा लिएका छौं । शुरुका लागि यो ठिक होला तर, परिस्थितिको अध्ययन पछि फेरि थप सुविधा ल्याउनु जरुरी देखिन्छ । यो बढेर गयो भने त अवस्था दर्दनाक हुन्छ त्यसबारे यसको रोकथाम गर्न हामी नेपाली समयमै सचेत र सजक बन्नु जरुरी मैले देखेको छु ।

० सीइओ साब बैंकहरुले चैत्र महिनामा आउने वित्तिय विवरणमा कोरोना भाईरसको असर पर्ला त ?
भूपेन्द्रजी राम्रो प्रश्न सोध्नु भयो । नआउने कुरौ भएन । तर यो समय नाफा घाटाको होइन जीवन जिउने र जनता बचाउने बेला हो । नाफा घाटा त आईरहन्छ, गइरहन्छ । तर, मानव जीवन नरहे बैंक किन चाहियो । त्यसकारण जीवन बचाउन परिवार सुरक्षीत रहनु र जनता सुरक्षित राख्ने दायित्व हामी सबै ३ करोड नेपालीकै हो नि ।

० कोरोना भाईरसको पूर्व तयारी नेपालीमा भएको देखिदैन । यसबाट कस्तो पाठ सिक्नु पर्ला त ?
समय र परिस्थितिले सिकाउने जाने परम्परा विश्वभरी र हामी कहाँ पनि छ । लकडाउन हामी कसैले देखेको र भोगेको थिएनौ तर, अहिले लकडाउन पालना गरेका छौं । सबैभन्दा पहिला देशबासीलाई राम्रो हुनुप¥यो । अनि त अरु कुरा हुने हो । स्वास्थ्य नै मुख्य कुरा हो भन्ने सोच्नु प¥यो र यसका लागि पूर्वाधार विकासमा जोड दिनु प¥यो । त्यसका लागि हामी बैंक तयार छौं ।

० एडीवीले विश्वको अर्थतन्त्र ५.४ प्रतिशतमा गिरावट भएको तथ्य हालै सार्वजनिक गरेको र यसले नेपालको बैकिङ्ग प्रणालीलाई चाहि कस्तो असर पर्ला त ?
यो भविष्यले देखाउदै जाने कुरा हो । यो कति समय लम्बिने हो । त्यसमा पनि भर पर्दछ । विश्वमा अर्थतन्त्र र देशकै अर्थतन्त्र नाजुक भएपछि बैंक र वित्तिय क्षेत्रको अवस्था कस्तो हुन्छ कल्पना गर्न गाह्रो छ ।

० अन्त्यमा बैंकका लाखौ ग्राहक र नेपाली जनतालाई केही भन्नु हुन्छ ।
सबै भन्दा पहिला घर–परिवार होसियार भएर बाँचौ । रोगबाट टाढा बसौ । सूचना पालना गरौं । सबै स्वास्थ्यका कुरामा ध्यान दिउ ।
आज कोरोना भाईरसका कारण विश्वका शक्तिशाली राष्ट्रको अध्ययन गरौं । त्यसकारण सरकारले गरेको लकडाउन पूर्णरुपमा पालना गरौं घरबाटै काम गरौं घरबाट वाहिर नजाउ । आफ्नो जीवनलाई बचाउने र अरुको जीवन बचाउ ।

मनोज ज्ञवली / हिजो सांझ 6 बजे तिर औषधी किन्न जानु पर्यो भनेर डराई डराई बाहिर निस्केको त धापासीको बाटो भरी मान्छे नै मान्छे। पुरा गफ दिएर 8-10 जना सम्म झुण्ड बनाएर। कतिपयको मुखमा त मास्क पनी थिएन। नागरिकहरुको चेतना देखेर झसंग हुदै रिङरोड सम्म पुगेको त हुलका हुल मान्छे। पुलीस पनी थिएन। घर घर अनी गल्ली गल्लीमा पुलीस हुन सम्भब नी छैन।

हामीहरु पहिले संसारभरमा हरियो देखिएको नेपालमात्र भन्दै खुबै धाक लगायौ र बिदेशी प्लेन पनी भित्र्यायौं; त्यो पनी कुनै तयारी बिना। त्यती बेला हामीलाई लाग्थ्यो: नेपाल कोरोनामुक्त क्षेत्र हो कि अझै कसैलाई त लाग्थ्यो कोरोना संक्रमित पनी नेपाल आईपुगेपछि पशुपतिनातको कृपाले कोरोना मुक्त हुन्छ। अह अहिले जम्मा 5 जना मात्रै संक्रमित छन अमेरिकामा सवा लाख भैसके भन्दै  बसेको छौ। यस सम्भन्दा सरकारको दुरदर्शिता, योजना र तयारीको बारेमा बोल्न मसंग शब्द छैनन।

कोरोनाको संक्रमण हुदै गर्दा नी 8-10 दिन त कुनै लक्षण नै नदेखिन सक्छन या सामान्य मात्र देखिन सक्छन।अमेरीकामा व्यापक रुपले शंका लाग्दासाथ चेकिङ हुदैछ र धेरै देखिन्छ। हाम्रो मा रुघा खोकी जरो आएर हस्पिटल पुग्दा चेकिङको साटो अस्पतालले गेट नै बन्द गरिदिएका कति समाचार आईसके अनी  कसरी देखिन्छ कोरोना; डाक्टर र अस्पतालहरु आफै निरिह छन्।

कहि यसैले कोरोना कम देखिएको त होईन? कहि थाहै नपाउ हामी आफ्नो साथीभाई, परिवार र छिमेकिलाई संक्रमण सारिरहेको त छैनौ? कहि भित्र भित्रै  हामी भुसको आगो झै सल्काईरहेका त छैनौ? भारतबाट आएका नागरिकहरु गांउ गांउमा चियापसलमा गफ हानेर अनी तास खेलेर बसिरहेका छन। डर लाग्छ कतै भित्र भित्रै भयावह भईरहेको नहोस। स्थीति सामान्य नहोउन्जेल उच्च सतर्कता अपनाउं। मृत्युदर कम छ भनेर नहेपौ यसलाई। चाईनाको उच्च सतर्कता, श्रोत, साधन र अनुशासन ले गर्दा मृत्युदर कम देखिएको थियो। ईटालीमा 12,000 लाई निको भयो भने 10,000 को मृत्यु भएको छ। त्रसित हुने होईन तर सचेत र संवेदनशील हुन जरुरी छ।

गोर्खाली बहादुरीपन कोरोनालाई नदेखाउं।अत्याबश्यक काम बाहेक बाहिर ननिस्किउं र निस्किनै परे सचेत रहूं।  सरकारको कुरा नगरौं, नागरिकहरु संबेदनशील होउं। बांचौं र बचाऔं। (लेखक ज्योति विकास बैंकका सीइओ हुनुहुनछ ।)