राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकमा कृषि कर्जाको चरम दुरुपयोग भएको छ । कुल कर्जाको १३ प्रतिशत कृषिमा लगानी गर्नुपर्ने नेपाल राष्ट्र बैंकको नीतिलाई राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकका अध्यक्ष दिलिप ढुंगाना र सिइओ देवेन्द्र रमन खनालको भित्री मिलोमतोमा भएको ३८ करोड कृषि कर्जा काण्ड छताछुल्ल भएको छ । भन्दा फरक पर्दैन ।

चितवनको खैरेनी किरण भूषण ओलीले कुखुरा पोल्ट्री फर्म दर्ता गरी आफ्नो राजनीतिक शक्तिको दुरुपयोग गरी कृषि कर्जा लिई कर्जाको एक किस्ता पनि नबुझाएको बैंकका एक कर्मचारीले आर्थिक बजार न्यूजडटकमसंग बताए ।

नेपाली काँग्रेसका क्षेत्रीय सभापति किरण भूषण ओलीको कुखुरा फार्ममा राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकले गरेको ३८ करोड रुपैया लगानी डुब्ने निश्चित नै भएको छ भन्दा अब फरक पर्दैन । चितवनको खैरेनी किरण भूषण ओलीले कुखुरा पोल्ट्री फर्म दर्ता गरी आफ्नो राजनीतिक शक्तिको दुरुपयोग गरी कृषि कर्जा लिई कर्जाको एक किस्ता पनि नबुझाएको बैंकका एक कर्मचारीले आर्थिक बजार न्यूजडटकमसंग बताए ।

स्थानीयबासीका अनुसार उक्त पोल्ट्री फाममा भने एउटा पनि कुखुरा नभएको दाबी गरेका छन् । यसरी हुँदै नभएको कृषिमा पूर्व अर्थमन्त्री तथा नेपाली काँग्रेसका प्रवक्ता प्रकाश शरण महतको ठाडो निर्देशनमा बैंकका अध्यक्ष दिलिप ढुंगाना र सिइओ देवेन्द्र रमन खनालको भित्री मिलोमतोमा उक्त कर्जा प्रवाह गरी अनियमितता भएको देखिन्छ ।

स्रोतका अनुसार किरण भूषण ओलीले ऋणको किस्ता बुझाउनुको सट्टा फेरि कर्जा थप्न दबाब दिएका छन् । उनले ब्लडफ्लुका कारण सबै कुखुरा मरेको र कर्जा तिर्न नसक्ने बताउदै आएका छन् । स्थानीयबासीका अनुसार उक्त पोल्ट्री फाममा भने एउटा पनि कुखुरा नभएको दाबी गरेका छन् । यसरी हुँदै नभएको कृषिमा पूर्व अर्थमन्त्री तथा नेपाली काँग्रेसका प्रवक्ता प्रकाश शरण महतको ठाडो निर्देशनमा बैंकका अध्यक्ष दिलिप ढुंगाना र सिइओ देवेन्द्र रमन खनालको भित्री मिलोमतोमा उक्त कर्जा प्रवाह गरी अनियमितता भएको देखिन्छ । उक्त कृषि फार्मलाई फेरि ५ करोड कर्जा थप गर्ने सहमती भएको खुल्नमा आएको छ । यो कस्तो बैकिङ्ग हो गभर्नर साब ।
सहुलीयत दरको कर्जामा बैंकका अध्यक्ष र सिइओहरुको मिलोमतोमा राजनीतिक पृष्ठभूमि भएका मानिहरुलाई हुँदै नभएको कृषि फर्महरुमा फर्जी कागजको आधारमा करोडौको कर्जा प्रवाह भएको छ । यो घोटला नभए के हो गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी ज्यू हेक्का होस् ।

राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकले कृषि कर्जा परियोजनाको आधारमा नभई कमिशनको लोभमा राजनैतिक आडमा यसरी कर्जा प्रवाह सर्वसाधारण जनताको अर्बौ रुपैया डुब्ने निश्चित जस्तै भएको छ ।

बास्तविक कृषकहरुको भने दिनदिनै धितो लिलाम गर्दै जाने बैंकहरुले राजनैतिक आडमा दिएका यस्ता करोडौंका कर्जाहरु डुब्ने निश्चित हुँदासम्म पनि केही गर्न सक्दैन । राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकले कृषि कर्जा परियोजनाको आधारमा नभई कमिशनको लोभमा राजनैतिक आडमा यसरी कर्जा प्रवाह सर्वसाधारण जनताको अर्बौ रुपैया डुब्ने निश्चित जस्तै भएको छ । यसबारेमा राष्ट्र बैंकको सह प्रवक्ता राजबाबु पाण्डेले पंक्तिकारसंग भने हामीले बैंकलाई पत्राचार गरेर यस घटनाको बारेमा १५ दिने स्पष्किरण सोधेका छौं नि । सिइओ खनाल र अध्यक्ष ढुंगानाकै मिलोमतोमा खराब कर्जालाई पुनकर्जा दिएको, विज्ञापन बोर्ड र कमिशन लिएको, आफन्ताहरुलाई कमशल धितोमा करोडौं कर्जा दिएको भेटिएको । गभर्नर साब हेक्का होस् । सचेत भया ।

नेपाली काँग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाको सिफरिसमा आफ्नै पुरोहितका छोरा शरद ओझालाई नेपाल बीमा प्राधिकरणको अध्यक्ष सरकारले नियुक्त गरेसँगै उनी विवादमा फसेका छन् भन्दा अब फरक पर्दैन । अध्यक्ष ओझा बिरुद्ध अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगमा उजुरी गरेको कपी आर्थिक बजार न्यूजडटकमलाई मेल मार्फत प्राप्त भएको छ ।ओझाले अनुभव सम्बन्धमा झुटा विवरण र कागजात बुझाएर सरकारलाई ढाँटेको भन्दै उनीविरुद्ध अख्तियारमा उजुरी परेको देखिन्छ । फरक पर्दैन ।

उजुरीमा नेपाल बीमा प्राधिकरणका अध्यक्ष शरद ओझाले बुझाएका कागजात छानबिन गरी कारबाही गर्न माग गरिएको छ । अध्यक्ष ओझाले सरकारलाई गुमराहमा राखेको आरोप लगाइएको छ । अध्यक्ष ओझाले नियुक्ति लिनुअघि प्रबन्धकको रुपमा काम गरेको अनुभव सहितको कागजात पेस गरेको भेटिएको छ अर्थमन्त्रीज्यू हेक्का होस् । उजुरीमा सिफारिस समितिका पदाधिकारीविरुद्ध समेत कारबाहीको माग अख्तियारमा परेको उजुरीमा छ । ‘अर्थ मन्त्रालय सम्बद्ध सार्वजनिक निकायका पदाधिकारी नियुक्ति सम्बन्धी मापदण्ड २०७३ को पहिलो संशोधनलाई योजनावद्ध रुपमा मन्त्रालयको वेभसाइटबाट हटाइ त्यसमा रहेको ३५ वर्ष नाघेको हुनुपर्ने व्यवस्थालाई ३० वर्ष नाघेको हुनुपर्ने व्यवस्था राखेर किन दरखास्त मागियो?,’ उजुरीमा प्रश्न गरिएको छ । अर्थमन्त्रीज्यू हेक्का होस् ।

अध्यक्ष ओझाले नियुक्ति लिनुअघि प्रबन्धकको रुपमा काम गरेको अनुभव सहितको कागजात पेस गरेको भेटिएको छ अर्थमन्त्रीज्यू हेक्का होस् ।

उजुरीकर्ता दिपेन्द्र बोहराले समितिमा संयोजकको रुपमा काम गरेका राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष प्राडा शिवराज अधिकारी, अर्थसचिव, विज्ञ सदस्य ज्योतिन्द्र ओझा र मन्त्रालयको वित्तीय क्षेत्र व्यवस्थापन तथा संस्थान महाशाखाका अधिकारीहरुलाई कारबाही गर्न अख्तियारलाई आग्रह समेत गरेका छन् । उनीहरुमाथि जालसाजीमा कारबाहीको माग गरिएको हो । मन्त्रिपरिषद्को फागुन १२ गतेको बैठकले ओझालाई प्राधिकरणको अध्यक्ष नियुक्त गरेको थियो । अर्थमन्त्रीज्यू हेक्का होस् । सरकारको मन्त्रिपरिषदले नेपाल बीमा प्राधिकरणको अध्यक्षमा बीमा ऐन २०७९ को दफा ८ बमोजिमको योग्यता नै नपुगेको व्यक्तिलाई नियुक्त गर्ने निर्णय गरेको देखिन्छ । सरकारले केही दिन अगाडी नेपाल बीमा प्राधिकरणको अध्यक्षमा कृष्णपुर–८, कञ्चनपुरका ३३ बर्षिय शरद ओझालाई नियुक्त गर्ने निर्णय गरेको थियो ।

बीमा ऐनको दफा ८ को उपदफा १ को खण्ड (क) बमोजिम स्नातकोत्तर तह उत्तिर्ण भई बीमा क्षेत्रमा उच्च तहमा पाँच बर्ष काम गरेको अनुभव स्पष्ट रुपमा उल्लेख गरिएको छ । नेपाल बीमा प्राधिकरणमा अध्यक्षमा नियुक्त गर्ने निर्णय गरिएका ओझा कुनै पनि बीमा कम्पनीमा एक दिन काम गरेको अनुभव छैन ।

नेपाल सरकार मन्त्रिपरिषदले गरेको सो निर्णय बीमा ऐन २०७९ को दफा ८, उपदफा १ खण्ड (क) बमोजिमको योग्यता नै नपुगेको व्यक्तिलाई अध्यक्षमा नियुक्ती गर्ने निर्णय गरेको देखिन्छ । बीमा ऐनको दफा ८ को उपदफा १ को खण्ड (क) बमोजिम स्नातकोत्तर तह उत्तिर्ण भई बीमा क्षेत्रमा उच्च तहमा पाँच बर्ष काम गरेको अनुभव स्पष्ट रुपमा उल्लेख गरिएको छ । नेपाल बीमा प्राधिकरणमा अध्यक्षमा नियुक्त गर्ने निर्णय गरिएका ओझा कुनै पनि बीमा कम्पनीमा एक दिन काम गरेको अनुभव छैन । उनको शैक्षिक योग्यता बमोजिमको व्यवस्थापनमा स्नातकोत्तर उत्तीर्ण भएपनि पाँच बर्ष अनुभव नभएर अयोग्य भएको हो । ओझाले सञ्चार उद्यममा काम गरेको, कलेज पढाएको, वकालत गरेको भन्ने अनुभवका आधारमा अध्यक्ष छनौट समितिले तीन जनाको नाम सिफारिस गरेको थियो । र, सोही आधारमा मन्त्रिपरिषदले अध्ययन नै नगरी हचुवाको भरमा बीमा प्राधिकरणमा अध्यक्ष ओझालाई नियुक्त गर्ने निर्णय गरेको हो भनिएको छ ।

ध्यक्षमा नियुक्त गरिएका ओझा बीमा क्षेत्रका ज्ञाता होइनन् । बरु उनी अनलाईन समाचार पोर्टल क्लीकमाण्डु डटकमका विशेष संवाददाता हुन् अर्थात कुशल पत्रकार हुन् । उनले यसअघिका अर्थमन्त्री वर्षमान पुनले आयकर ऐनको दफा ५७ माथि गरेको छेडखानीबारे समाचार लेखेर यस वर्षको मंसिर १५ गते एक लाख रुपैयाँ राशीको पुरस्कार प्राप्त गरेको देखिन्छ ।

ओझाको नियुक्तीले बीमा ऐन र कानुनकै धज्जी उडेको मात्रै छैन अदालतमा मुद्दा पर्ने वित्तिकै अन्तरिम आदेश समेत आउने सम्भवना छ । यस्तो अवस्थाले बीमा प्राधिकरण पुनः अध्यक्ष विहिन हुने सम्भावना बढेर गएको विज्ञहरुको दाबी छ । हेक्का होस् । अध्यक्षमा नियुक्त गरिएका ओझा बीमा क्षेत्रका ज्ञाता होइनन् । बरु उनी अनलाईन समाचार पोर्टल क्लीकमाण्डु डटकमका विशेष संवाददाता हुन् अर्थात कुशल पत्रकार हुन् । उनले यसअघिका अर्थमन्त्री वर्षमान पुनले आयकर ऐनको दफा ५७ माथि गरेको छेडखानीबारे समाचार लेखेर यस वर्षको मंसिर १५ गते एक लाख रुपैयाँ राशीको पुरस्कार प्राप्त गरेको देखिन्छ ।
नियामक बीमा प्राधिकरणमा यसअघिका अध्यक्ष सुर्य प्रसाद सिलवाल भ्रष्टाचारको आरोपमा बर्खास्त भएका थिए । सिलवाल पछिका अर्का अध्यक्ष समेत बीमा ऐन बमोजिमको योग्यता नै नपुगेको व्यक्तिलाई नियुक्त गर्ने निर्णय गरिएको देखिन्छ । सचेत भया ।

नेपालका २० वाणिज्य बैंकहरुको नाफा डर लाग्दो छ भन्दा फरक पर्दैन । माघ मसान्तसम्ममा २० बैंकले ३६ अर्ब ६ करोड ७० लाख कमाएको भेटिएको छ । नेपालकै ठुलो चुक्ता पुँजी भएको ग्लोबल आईएमई बैंक नाफामा दोस्रो भएको छ । पहिलोमा भेट्रान बैंकर ज्ञानेन्द्र प्रसाद ढुंगाना सिइओ रहेको नबिल बैंक सदाझै नाफामा १ नम्बर छ भन्दा अब फरक पर्दैन । तेस्रोमा मेगा बैंकसंग मर्जर गरेर बनेको नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंक भएको छ भने चौथोमा भारतीय पञ्जाव नेशनल बैंकको समेत लगानी रहेको एभरेष्ट बैंक भएको तथ्याङ्कबाट प्रस्टै देखिन्छ । अर्को महत्वपूर्ण कुरा के छ भने २०८१÷०८२ को माघ मसान्तसम्म युवा बैंकर अशोक शेरचन सिइओ रहेको प्रभु बैंकले ९७ प्रतिशतले नाफा बढाएको देखिन्छ भन्दा फरक पर्दैन ।

हाल सञ्चालनमा रहेका २० वाणिज्य बैंकले चालु आर्थिक वर्ष २०८१।०८२ को माघ मसान्तसम्ममा ३६ अर्ब ६ करोड ७० लाख रुपैयाँ नाफा आर्जन गर्ने सफल भएका छन् । जुन नाफा गत आर्थिक वर्षको सोहि अवधिको तुलनामा १.६२ प्रतिशतले धेरै हो । गत आर्थिक वर्षको माघ समान्तसम्मको अवधिमा वाणिज्य बैंकहरुले २५ अर्ब ४९ करोड २४ लाख रुपैयाँ नाफा आर्जन गरेका थिए । यसअवधिसम्म आइपुग्दा १० बैंकको नाफा गत वर्षको तुलनामा घटेको छ भने १० वटाको बढेको देखिन्छ ।

नेपालकै ठुलो चुक्ता पुँजी भएको ग्लोबल आईएमई बैंक नाफामा दोस्रो भएको छ । पहिलोमा भेट्रान बैंकर ज्ञानेन्द्र प्रसाद ढुंगाना सिइओ रहेको नबिल बैंक सदाझै नाफामा १ नम्बर छ भन्दा अब फरक पर्दैन ।

राष्ट्र बैंकको तथ्याङ अनुसार चालु आर्थिक वर्षको ७ महिनामा सर्वाधिक नाफा कमाउनेमा नबिल बैंक पहिलो स्थानमा रहेको छ । बैंकले यसअवधिमा आफ्नो नाफा ०.६२ प्रतिशतले बढाएर ४ अर्ब १ करोड ११ लाख रुपैयाँ पुराएको हो । गत आर्थिक वर्षको सोहि अवधिमा भने बैंकले ३ अर्ब ९८ करोड रुपैयाँ नाफा कमाएको थियो । त्यस्तै, सर्वाधिक नाफा आर्जन गर्ने दोस्रो नम्बरमा रहेको ग्लोबल आइएमई बैंकले आफ्नो नाफा ४५.०१ प्रतिशतले बढाएर ३ अर्ब ८९ करोड, तेस्रो नम्बरमा रहेको नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंकले ४४.५२ प्रतिशतले बढाएर ३ अर्ब ४३ करोड, चौथो नम्बरमा रहेको एभरेष्ट बैंकले २९ प्रतिशतले बढाएर २ अर्ब ५७ करोड, पाँचौ नम्बरमा रहेको नेपाल बैंकले १५६.३१ प्रतिशतले बढाएर२ अर्ब ४५ करोड र एनएमबि बैंकले ४१ प्रतिशतले बढाएर २ अर्ब ३४ करोड पुराएको देखिन्छ ।

राष्ट्र बैंकको तथ्याङ अनुसार चालु आर्थिक वर्षको ७ महिनामा सर्वाधिक नाफा कमाउनेमा नबिल बैंक पहिलो स्थानमा रहेको छ । बैंकले यसअवधिमा आफ्नो नाफा ०.६२ प्रतिशतले बढाएर ४ अर्ब १ करोड ११ लाख रुपैयाँ पुराएको हो ।

त्यस्तै, माघ समान्तसम्मको अवधिमा प्राइम बैंकको नाफा १४.३१ प्रतिशतले घटेर २ अर्ब १८ करोड, स्टान्र्डड चार्टडको ५ प्रतिशतले घटेर १ अर्ब ८३ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । साथै, प्रभु बैंकको नाफा ९७ प्रतिशतले बढेर १ अर्ब ८३ करोड, लक्ष्मी सनराइजको १२ प्रतिशतले बढेर १ अर्ब ५८ करोड, नेपाल एसबिआई बैंकको२८ प्रतिशतले बढेर १ अर्ब रुपैयाँ रहेको छ । अन्य बैंकको नाफा भने घटेको छ । भन्दा फरक पर्दैन । सचेत भया ।