राष्ट्रिय प्रसारण ग्रीड कम्पनी लिमिटेड (आरपिजीसीएल) का नयाँ प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सिइओ) इञ्जिनीयर सागर श्रेष्ठले आज शपथ ग्रहण गरेका छन् । चैत १८ गते बसेको कम्पनीको सञ्चालक समितिको निर्णयअनुसार नियुक्त भएका श्रेष्ठलाई ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइमन्त्री दीपक खड्काको उपस्थितिमा मन्त्रालयमै शपथ दिलाइएको हो।

श्रेष्ठलाई कम्पनीका अध्यक्ष तथा ऊर्जा मन्त्रालयका सचिव सुरेश आचार्यले चार वर्षको कार्यकालका लागि शपथ गराएका हुन्। शपथपूर्व श्रेष्ठ जनकपुर इञ्जिनीयरिङ कलेज, ललितपुरका प्रिन्सिपल थिए। प्रविधिमा राम्रो पकड बनाएका श्रेष्ठको नियुक्तिसँगै कम्पनीमा नयाँ ऊर्जा संचार हुने विश्वास गरिएको छ।

शपथग्रहण समारोहमा ऊर्जामन्त्री खड्काले विद्युत् प्रसारण प्रणालीलाई व्यवस्थित, भरपर्दो र प्रभावकारी बनाउन निर्देशन दिएका छन्। उहाँले कतिपय जलविद्युत् आयोजना सम्पन्न भइसके पनि प्रसारण लाइन अभावले उत्पादन खेर गइरहेको अवस्थाप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै अब यस्तो समस्या दोहोरिन नदिने गरी काम गर्न आग्रह गरेका छन्।

कम्पनीका अध्यक्ष आचार्यले मन्त्रालयले सार्वजनिक–निजी साझेदारीअन्तर्गत प्रसारण पूर्वाधार निर्माणलाई अघि बढाइसकेको बताउँदै, निजी क्षेत्रको सहभागितासहित योजनाबद्ध रूपमा अगाडि बढ्नुपर्ने आवश्यकता औंल्याए।

नवनियुक्त सिइओ श्रेष्ठले मन्त्रालयले दिएको जिम्मेवारी इमान्दारीपूर्वक पूरा गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दै कम्पनीको संस्थागत क्षमता विस्तार, गुणस्तरीय सेवा र परिणाममुखी कार्यशैली अपनाउने बताएका छन्।

डिजिटल भुक्तानीलाई प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यका साथ नेपाल क्लियरिङ्ग हाउस लिमिटेड (एनसीएचएल) ले चेक प्रणाली अन्तर्गतको ‘कनेक्ट आईपीएस’ मार्फत हुने रु ५०० सम्मको फण्ड ट्रान्सफरमा कारोबार शुल्क पूर्णरूपमा हटाएको छ। यससँगै डिजिटल माध्यमबाट साना रकमको कारोबार गर्न प्रयोगकर्ताहरूलाई थप प्रोत्साहन पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ।

एनसीएचएलले रु ५०० सम्मको रकमको फण्ड ट्रान्सफरमा कनेक्ट आईपीएसको वेब तथा मोबाइल एप, बैंक तथा वित्तीय संस्थाको मोबाइल बैंकिङ्ग सेवा, साथै वालेटमा गरिने भुक्तानीहरूलाई निःशुल्क बनाएको हो। चैत्र १९ गतेदेखि लागू भएको यो सुविधा क्रमिक रूपमा अन्य बैंक तथा वालेट प्रणालीमा पनि लागू हुँदैछ।

कनेक्ट आईपीएस मार्फत गरिने अन्य कारोबारमा भने पूर्ववत् रूपमा रु २ देखि रु ८ सम्मको सेवा शुल्क कायम रहेको छ। यसमा पनि लागू हुने कर तथा शुल्क छुट्टै थपिने व्यवस्था यथावत् छ।

एनसीएचएलका अनुसार, सन् २०२२/२३ मा कनेक्ट आईपीएस मार्फत ५,६९७ अर्ब रुपैयाँ बराबरको ७ करोड ५६ लाख कारोबारहरू फर्छ्योट भएका थिए। चालु आर्थिक वर्षको पहिलो आठ महिनामा मात्रै ४,५५३ अर्ब रुपैयाँ बराबरको ६ करोड ८३ लाख कारोबार फर्छ्योट भइसकेको छ।

हालसम्म ५२ वटा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको मोबाइल एपमा कनेक्ट आईपीएस फण्ड ट्रान्सफर सेवा उपलब्ध छ भने १३ भन्दा बढी डिजिटल वालेटमा पनि बैंक खाताबाट सिधा भुक्तानी गर्न सकिने व्यवस्था मिलाइएको छ।

‘कनेक्ट आईपीएस प्रणालीले सरकारी राजस्वदेखि बीमा, सहकारी, शिक्षासम्बन्धी भुक्तानीहरूसमेत सहज र पारदर्शी बनाउँदै आएको छ। प्रणालीमार्फत प्रति कारोबार रु २० लाखसम्म तथा निश्चित च्यानलमार्फत एउटै बैंकमा रु १ करोडसम्मको कारोबार गर्न सकिने सीमा तोकिएको छ।

दुई साताअघि काठमाडौंको टोखाबाट बरामद भएको २५ करोड रुपैयाँ बराबरको विदेशी मुद्राका मालिक नारायण पौडेलविरुद्ध पक्राउ पुर्जी जारी भएको छ। राजस्व अनुसन्धान विभागले अदालतबाट पक्राउ पुर्जी लिनुका साथै पौडेलको बैंक खाता, जग्गा जमिन लगायत सम्पत्ति रोक्का गरेको छ।

पौडेल भने प्रहरीले ट्रकसहित २५ करोड रुपैयाँ बरामद गरेदेखि नै फरार छन्। उनको मोबाइल पनि त्यही दिनदेखि अफ भएको देखिएको छ। विभागले गरेको अनुसन्धानमा ट्रक चालक कुसाङ लामाले पक्राउ गर्नुअघि पौडेलसँग फोन सम्पर्क गरेको पाइएको छ।

‘तथ्य प्रमाण र पृष्ठभूमि हेर्दा २५ करोडमा मालिक नारायण पौडेल नै भएको देखिन्छ। उनी समातिएपछि थप खुल्ने छ,’ विभागका महानिर्देशक चण्डिराज घिमिरेले भने।

विभागले इन्टेलिजेन्स र विज्ञ अनुसन्धान टोलीबाट विदेशी मुद्राको मालिक पौडेल भएको पत्ता लगाएको हो। पौडेलले प्रयोग गर्ने मोबाइल नम्बरको सीडीआर, सीसीटिभी फुटेज र डिजिटल डिभाइस विश्लेषण गर्नुका साथै उनको घर, कारोबारस्थल र गोदाम खानतलासी गरी विभिन्न प्रमाण विभागले बरामद गरेको हो।

विभागले मंगलबार पौडेलको टोखा-१० स्थित घरमा छापा मार्दा त्यहाँ एक जना कुरुवा मात्र भेटिएका थिए।

काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयको टोलीले चैत ४ गते राति काठमाडौंबाट रसुवातर्फ जाँदै गरेको ट्रक टोखा झोरबाट नियन्त्रणमा लिएको थियो।

ट्रकमा चालक बस्ने स्थान माथिको क्याबिनमा फल्स बटम बनाइ खैरो रंगको टेपले बेरेको अवस्थामा १३ लाख ७५ हजार १५० युरो र ३ लाख २० हजार ८५० अमेरिकी डलर भेटिएको थियो। प्रहरीले ट्रक चालक कुसाङलाई त्यतिबेलै पक्राउ गरेको थियो।

पौडेल सिन्धुपाल्चोकको भोटेकोशीका हुन्। सुरुमा खासाको व्यापारमा संलग्न पौडेल माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएपछि रक्तचन्दन तस्करीमा सामेल भए। रक्तचन्दन तस्करीबाट राम्रै रकम आर्जन गरेका पौडेल खासाको व्यापार सेलाएपछि सुन तस्करीमा लागे।

पौडेल यसअघि विभिन्न प्रकरणमा पक्राउ परिसकेका व्यापारी हुन्। केही वर्षअघि डलर काण्डमा पक्राउ परेका पौडेललाई साढे ४ वर्षअघि महाराजगञ्जस्थित आफ्नै घरमा जुवाखाल चलाएबापत प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको थियो। त्यतिखेर पौडेललाई रिहा गर्न तत्कालीन सभामुख अग्नि सापकोटाले दबाब दिएको प्रहरी स्रोतले बतायो।

नारायण भोटेकोशी गाउँपालिकाका पूर्वअध्यक्ष राजकुमार पौडेल र हिमालय सीमापार वाणिज्य संघका पूर्वअध्यक्ष बच्चु पौडेलका आफ्नै दाइ हुन्। राजकुमार २०७४ को निर्वाचनमा माओवादीबाट निर्वाचित भएकामा बच्चु कांग्रेस समर्थित हुन्।

उनीहरुका चार दाजुभाइमध्ये ध्रुव एमालेका जिल्लास्तरीय नेता हुन्। उनी २०५४ मा तत्कालीन फुप्लिङकट्टी गाउँपालिकाको अध्यक्ष निर्वाचित भएका थिए। ध्रुव १२ वर्षअघि रक्तचन्दन तस्करीमा पक्राउ परेका थिए भने राजकुमारविरुद्ध भोटेकोशी गाउँपालिका अध्यक्ष रहेकै बेला सुन तस्करीमा नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरोले मुद्दा दायर गरेको थियो।

बैंकहरुको आधारदर निरन्तर घट्दै गएको छ ।आधारदर घट्दै जाँदा बैंकहरुको ब्याजदर पनि घट्दै गएको छ। जसले गर्दा कर्जा झनै सस्तो भएको छ । पछिल्लो १ महिनामै २० वाणिज्य बैंकहरुको औसत आधारदर ०.१४ प्रतिशत विन्दुले घटेको छ। चैत महिनाका लागि बैंकहरुको औसत आधारदर ६.४८ प्रतिशत निर्धारण भएको छ। फागुनमा औसत आधारदर ६.६२ प्रतिशत थियो। अहिले ४ बैंकको आधारदर ६ प्रतिशतभन्दा कम छ। सबैभन्दा कम आधारदर स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंकको ५.०३ प्रतिशत छ।

त्यस्तै राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको आधारदर ५.२८ प्रतिशत, एभरेस्ट बैंकको ५.४६ प्रतिशत र नेपाल बैंकको ५.९६ प्रतिशत छ। १४ बैंकको आधारदर ७ प्रतिशतभन्दा कम छ। सबैभन्दा धेरै बेसरेट हुनेमा एनआईसी एसिया बैंक रहेको छ। यसको यस्तो रेट ७.४१ प्रतिशत छ।

यस्तै प्राइम कमर्सियल बैंकको औसत आधारदर ७ प्रतिशत रहँदा लक्ष्मी सनराइजको ६.९३ प्रतिशत, कुमारीको ६. ९९ प्रतिशत, प्रभु बैंकको ६.९३ प्रतिशत छ। तथ्यांंकअनुसार नेपाल एसबीआई बैंकको आधारदर ६.८५ प्रतिशत हुँदा हिमालयनको ६.७७ प्रतिशत, सिद्धार्थको ६.६९ प्रतिशत र माछापुच्छ्रेको ६.६८ प्रतिशत छ।

यस्तै सानिमा बैंकको आधारदर चैत महिनामा ६.६ प्रतिशत हुँदा एनएमबी बैंको आधारदर ६.५९ प्रतिशत, ग्लोबल आइएमईको ६.५६ प्रतिशत, कृषि विकासको ६.५२ प्रतिशत, नेपाल इन्भेस्टमेन्ट मेगा बैंकको ६ प्रतिशत र नबिल बैंकको ६.०५ प्रतिशत छ। चैत महिनामा नेपाल बैंकसहित ४ बैंकको आधारदर ६ प्रतिशतभन्दा कम छ। जसअनुसार नेपाल बैंकको आधारदर ५.९६ प्रतिशत रहँदा एभरेस्ट बैंकको ५.४६ प्रतिशत, राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको ५.२८ प्रतिशत र स्ट्यान्डर्ड चार्टड बैंकको ५.०३ प्रतिशत छ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुमा अधिक तरलताको अवस्था आएसँगै बैंकहरुले धमाधम निक्षेपको ब्याजदर घटाउँदै आएका छन्। निक्षेपको ब्याजदर घटेसँगै बैंकहरुको आधारदर पनि तल झर्दै आएको हो। आधारदरमा निश्चित प्रतिशत प्रिमियम थप गरेर कर्जाको ब्याजदर निर्धारण हुने गर्दछ। तसर्थ, आधारदर घट्दा कर्जाको ब्याजदर पनि घट्ने गर्छ।

पछिल्लो ८ महिनाको तथ्यांकअनुसार वाणिज्य बैंकहरुको कर्जा प्रवाह विस्तारै बढ्न थालेको देखिन्छ। नेपाल बैंकर्स संघको तथ्यांक अनुसार चालु आर्थिक वर्ष २०८१।८२ को साउनदेखि फागुन मसान्तसम्ममा बैंकहरुको कर्जा प्रवाह ६.१२ प्रतिशतले बढेर ४८ खर्ब ५० अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। गत असार मसान्तसम्म वाणिज्य बैंकहरुले ४५ खर्ब ७० अर्ब रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गरेका थिए।

चालु आर्थिक वर्षको ८ महिनामा निक्षेप संकलन ४.९० प्रतिशतले बढेर ६० खर्ब ३७ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। असार मसान्तसम्म वाणिज्य बैंकहरुले ५७ खर्ब ५४ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरेका थिए। जसअनुसार पछिल्लो ८ महिनामा निक्षेप संकलन २ अर्ब ८२ करोड र कर्जा लगानी २ खर्ब ७९ अर्ब रुपैयाँले बढेको छ।

नेपाल स्टक एक्स्चेन्ज(नेप्से)को प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ)मा चुडामणि चापागाईं नियुक्त भएका छन् । सोमबार बसेको मन्त्रिपरिषदको बैठकले चापागाईंलाई नेप्सेको सीईओ नियुक्त गरेको हो ।
यससँगै नेप्सेले करिब २ महिनापछि नेतृत्व पाएको छ । नेप्सेको सीईओ पद गत माघ २५ गतेदेखि रिक्त थियो ।

यसअघि नेप्सेको सीईओमा नारदकुमार लुइँटेललाई नियुक्त गरिएको सार्वजनिक भएको थियो । तर उनको नियुक्ती मुख्यसचिवबाट प्रमाणित नभएको जनाइएको छ ।

नेप्सेको सीईओ सिफारिस समितिले चुडामणी चापागाईं, नारदकुमार लुइँटेल, पूर्णप्रसाद आचार्य, बद्रीप्रसाद प्याकुरेल र हेमन्त बस्याल गरी ५ जनाको नाम सर्टलिस्ट गरेको थियो । उनीहरुलाई व्यवसायिक कार्ययोजना प्रस्तुतीकरण र अन्तर्वार्ताका लागि चैत ६ गते बोलाइएको थियो ।