सिटिजन्स बैंकले ग्राहकहरूको लागि अब घरमै बसी बसी बैंकको मोबाइल बैंकिङ एप मार्फत आफ्नो खातामा प्यान अपडेट गर्न सक्नुका साथै ब्यालेन्स सर्टिफिकेट आवश्यक परेमा एप मार्फत अनुरोध गर्न सकिने व्यवस्था मिलाएको छ । यस सुविधा पश्चात ग्राहकहरूले बैंकको शाखा कार्यालय नगई सहज र झन्झट मुक्त सुविधा प्राप्त गर्न सक्ने विश्वास बैंकले लिएको छ ।

विश्वकै प्रतिष्ठित अवार्ड बैंक अफ द ईयर २०२४को उपाधि प्राप्त गर्न सफल भएको बैंकले केही समय अघि मात्र फोनपे सँगको सहकार्यमा नेपालमै पहिलो पटक ‘सिटिजन्स फोनपे क्रेडिट कार्ड’भर्चुअल क्रेडिट कार्ड सञ्चालनमा ल्याएको छ साथै नेपालमै पहिलो पटक मोबाइल बैंकिङ एपमार्फत नै शेयर आवेदन र प्यान नम्बर सेवा लिन सकिने सुबिधा पनि ल्याएको छ ।

सिटिजन्स बैंक इन्टरनेसनल लिमिटेडले देशैभरी ६० जिल्लामा फैलिएका आफ्ना १९९ वटा शाखा, १६६ वटा ए.टि.एम., ३ विस्तारित काउन्टर र ७४ वटा शाखा रहित बैंकिङ्ग ईकाइहरुबाट १८ लाख ५० हजार ग्राहकवर्गलाई आधुनिक बैंकिङ्ग सेवाहरु प्रदान गर्दै आएको छ ।

नेपालमा प्राप्त हुने रेमिट्यान्सको २ तिहाइभन्दा धेरै हिस्सा एशियाको रहेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंक गैह्रबैंकिङ वित्तीय संस्था सुपरिवेक्षण विभागले सार्वजनिक गरेको वार्षिक सुपरीवेक्षण प्रतिवेदन अनुसार नेपालमा विप्रेषण आप्रवाह क्षेत्रगत रूपमा हेर्दा, सबैभन्दा ठूलो विप्रेषण स्रोत क्षेत्र मध्यपूर्व रहेको हो । युएइ, साउदी अरेबिया, कतार कुवेत लगायका अरब मुलुकहरुबाट नै नेपालमा सबैभन्दा धेरै रेमिट्यान्स आउने गरेको छ । यि सबै अरब मुलुकहरु मध्यपूर्वमा नै पर्ने भएकोले रेमिट्यान्समा उक्त क्षेत्रले सबैभन्दा धेरै ४१.८८ हिस्सा ओगट्छ । यो रकम मनी ट्रान्सफर कम्पनीहरूमार्फत नेपाल भित्रिने गरेको छ ।

यस्तै दोस्रो धेरै रेमिट्यान्स प्राप्त हुने क्षेत्र पनि एशियाकै छ । दोस्रो ठूलो विप्रेषण स्रोतक्षेत्र एशिया–प्यासिफिक हो । जापान, दक्षिण कोरिया, मलेसियामा धेरै नेपालीहरु रहेको कारण एशिया–प्यासिफिक क्षेत्रबाट दोस्रो धेरै रेमिट्यान्स प्राप्त हुने गरेको हो ।जसको हिस्सा २४.६३ प्रतिशत छ । यस्तै उत्तर अमेरिकी क्षेत्रबाट १३.२५ प्रतिशत रेमिट्यान्स प्राप्त हुने गरेको राष्ट्र बैंकको तथ्यांक छ । अमेरिका, क्यानडा लगायतका मुलुकहरु उत्तर अमेरीकी क्षेत्रमा पर्छन् । पछिल्लो समय नेपाली युवाहरु बैदेशीक अध्यनको लागि वर्षको १ खर्ब रुपैयाँ भन्दा धेरै विदेशी मुद्रा खर्च गरी युरोप र अष्ट्रेलिया लगायका मुलुकहरुमे उच्च संख्यामा गइरहेका छन् । तर, ति मुलुकबाट आउने रेमिट्यान्सको हिस्सा भने न्यून छ ।

निश्चित समय अध्ययनसँगै काम गर्ने र त्यसपछि रोजगारी भिसा लागेपछि राम्रो आम्दानी हुने भए पनि युरोप, अष्ट्रेलियन लगायतका धनि मुलुकबाट प्राप्त हुने रेमिट्यान्सको हिस्सा भने न्यून छ । मध्यपूर्व र एशिया– प्यासिफिकबाट नै २ तिहाइभन्दा धेरै रेमिट्यान्स आउँदा उत्तर अमेरिकी र अन्य क्षेत्रबाट आउने रेमिट्यान्स भने ३५ प्रतिशत पनि छैन । मध्यपूर्व, एशिया–प्यासिफिक र उत्तर अमेरिकी क्षेत्र बाहेकका अन्य क्षेत्रबाट २०.२४ प्रतिशत विप्रेषण आउँने राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।

हाल मध्यपूर्व, उत्तर अमेरिका, र एशिया–प्यासिफिकबाट आउने विप्रेषणको बजार हिस्सा केही घट्दै भने गएको केन्द्रिय बैंकले जनाएको छ । जबकि अन्य देशहरूबाट आउने विप्रेषणको हिस्सा भने बढ्दै गएको छ ।

हिमालयन बैंक लिमिटेड र श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालय सामाजिक सुरक्षा कोषबीच बैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीहरुलाई सहज रुपमा सामाजिक सुरक्षा कोषमा योगदानका लागि रकम जम्मा गर्ने सेवा प्रदान गर्न सम्झौता भएको छ ।

बैंक तथा कोषबीच भएको यस सम्झौताअनुसार योगदानकर्ताहरुले हिमालयन बैंकमा खाता खोली बैंकले प्रदान गर्दै आएको हिमालरेमिट, मोबाइल बैंकिङ वा कार्ड मार्फत सहज रुपमा सामाजिक सुरक्षा कोषमा योगदानका लागि रकम जम्मा गर्न सक्नेछन् । यसरी योगदानकर्ताहरुले योगदान गरेको रकम सोही दिन कोषको उक्त खातामा जम्मा हुने व्यवस्था गरिएको छ ।

यस सम्झौतापत्रमा बैंकका तर्फबाट बैंकका नायव प्रमुख कार्यकारी अधिकृत उज्जल राजभण्डारी र श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालय सामाजिक सुरक्षा कोषका तर्फबाट कार्यकारी निर्देशक कविराज अधिकारीले बैंक तथा कोषका अन्य कर्मचारीहरुको उपस्थितिमा हस्ताक्षर गरेका थिए ।

एनएमबि बैंकले ग्रीन सेभिङ्स डिपोजिट (हरित बचत खाता) नामक नौलो बचत खाता योजना सुरु गरेको छ । सो खाताले वातावरण संरक्षणमा व्यक्ति र संस्थाहरूलाई आफ्नो महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न मद्दत गर्ने बैंकले जनाएको छ । यस खातामा जम्मा भएको रकम सौर्य ऊर्जा, ऊर्जा बचत, र प्रकृतिलाई जगेर्ना गर्ने हरित परियोजनाहरूमा मात्र प्रयोग गरिनेछ ।
सो खाताबाट ग्राहकहरुले आफ्नो लगानीको राम्रो प्रतिफल पाउनु मात्र नभई हरित ऋणहरूमा समेत विशेष छुटहरू पाउन सक्नेछन् । एनएमबि बैंकको ग्रीन सेभिङ्स डिपोजिट खाता खोली जलवायु परिवर्तन विरुद्ध लड्न र नेपाललाई थप दिगो बनाउन हातेमेलो गर्न बैंकले आह्वान गरेको छ ।

एनएमबि बैंक पर्यावरणमैत्री बन्न र सन् २०४५ सम्ममा नेपालको शून्य प्रदूषणको लक्ष्यलाई समर्थन गर्न प्रतिबद्ध रहेको र सो खातामार्फत सर्वसाधारणले पनि आफ्नो प्रतिबद्धता जनाउन सक्ने बैंकले उल्लेख गरेको छ ।

एनएमबि बैंकले हाल देशभर २०२ शाखाहरु, १८७ एटीएमहरु र ९ एक्सटेन्सन काउन्टरहरु मार्फत उच्चस्तरीय सेवा प्रदान गर्दै आइरहेको छ ।

प्रभु बैंक गण्डकी प्रदेशले बागलुङको बुर्तिबाङमा ‘ग्लोबल मनी वीक २०२५’को अवसरमा सोमबार वित्तीय जनचेतनामूलक र्‍यालीको आयोजना गरेको छ।

‘अनुसरण गर्नु अघि सोचौं, भोलिका लागि बुद्धिमानीपूर्ण वित्तीय निर्णय गरौं। अरुका कुरा सुनौं तर आधिकारिक कुरा सुनि निर्णय गरौं’ भन्ने मूल नाराका साथ आयोजित र्‍यालीले बुर्तिबाङ बजार क्षेत्रको परिक्रमा गरेको थियो। र्‍यालीमा सहभागीहरूले वित्तीय साक्षरतासम्बन्धी नारा लेखिएका प्लेकार्ड र ब्यानर बोकेका थिए।

कार्यक्रममा प्रभु बैंक बुर्तिबाङ शाखाका प्रमुख ज्ञान बहादुर क्षेत्रीले ग्लोबल मनी वीकको महत्त्व र वित्तीय साक्षरताको आवश्यकताबारे चर्चा गरे। उनले बालबालिका, वृद्ध तथा युवालाई बचत, लगानी र वित्तीय योजनाको महत्त्व बुझाउन यस्ता कार्यक्रमहरूले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने बताए।

र्‍यालीको मुख्य उद्देश्य युवामा बचत गर्ने बानीको विकास गराउनु, वित्तीय योजनाको महत्त्व बुझाउनु र वित्तीय साक्षरताको प्रवर्धन गर्नु रहेको बैंकले जनाएको छ। बैंकले आगामी दिनहरूमा पनि यस्ता जनचेतनामूलक कार्यक्रम गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको छ।

प्रभु बैंकको गण्डकी शाखाले मुस्ताङ घरपझोङ गाउँपालिकामा वित्तीय साक्षरता कार्यक्रम आयोजना गरेको छ । डिजिटल वित्तीय ज्ञानको प्रसार, डिजिटल ठगीबाट जोगिने उपायबारे जनचेतना फैलाउने, सर्वसाधारणलाई बचत गर्न, बजेटिङ र लगानीको अवधारणा विकास गर्ने उद्देश्यसाथ शनिबार घरपझोङमा वित्तीय साक्षरता कार्यक्रम गरिएको बैंकले जनाएको छ ।

कार्यक्रममा नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी, गाउँपालिका अध्यक्ष मोहनसिंह लालचन, राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक गुणाकर भट्ट, निर्देशक मुक्ति सापकोटा, राष्ट्र बैंक पोखरा प्रादेशिक कार्यालय प्रमुख दीपकराज लामिछाने, बैंकका गण्डकी प्रदेश प्रमुख राजु राना मगर, बैंकका अधिकारी लगायत १ सय २० भन्दा बढी स्थानीयवासी उपस्थित थिए ।

गभर्नर अधिकारीले कार्यक्रममा डिजिटल बैंकिङ र अनलाइन वित्तीय सेवा प्रयोगको महत्त्व र त्यससँग जोडिएका जोखिमबाट बच्ने उपायबारे जानकारी दिए । ‘डिजिटल प्रविधिको उपयोग गर्दा, हामीलाई यसका सम्भावित जोखिम र ठगीका घटनाबाट जोगिन सचेत रहनुपर्छ । हामीले डिजिटल वित्तीय सेवामा सुरक्षित र विवेकपूर्ण निर्णयहरू लिनुपर्ने आवश्यकता छ,’ गभर्नर अधिकारीले भने । राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक भट्टले पनि स्थानीयबासिन्दासँग बचत, बजेटिङ र लगानीका अवधारणाबारे बृहत छलफल गरे ।

यस्तै प्रभुका गण्डकी प्रदेश प्रमुख मगरले डिजिटल वित्तीय उपकरण उपयोग, मोबाइल बैंकिङ, अनलाइन बचत खाता खोल्ने र वित्तीय सुरक्षा विधिबारे विस्तृत जानकारी दिएका थिए । ‘हाम्रो गाउँपालिकाका नागरिकलाई डिजिटल वित्तीय सेवामा सचेत र सक्षम बनाउने यो कार्यक्रम अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ । यसले सबैलाई वित्तीय साक्षरतामा अगाडि बढ्न मद्दत गर्ने छ,’ घरपझोङ गाउँपालिका अध्यक्ष लालचनले भने ।

सिद्धार्थ बैंक लिमिटेडले फोनपे र एफ१ सफ्टसँगको सहकार्यमा ‘टपअप/फोनपे डाइरेक्ट गरौं, बम्पर उपहार जितौं’ भन्ने अभियान सार्वजनिक गरेको छ । यस अभियान अन्तर्गत ग्राहकले आकर्षक उपहार जित्ने अवसर पाउनुका साथै बम्पर उपहार आईफोन–१६ प्राप्त गर्न सक्नेछन् ।

यस अभियानको मुख्य उद्देश्य डिजिटल कारोबार प्रवर्द्धन गर्दै बैंकको मोबाइल बैंकिङ सेवा प्रयोग बढाउने हो । बैंकले डिजिटल भुक्तानीलाई प्रोत्साहन गर्दै ग्राहकलाई सजिलो, सुरक्षित र आधुनिक बैंकिङ सेवाको अनुभव प्रदान गर्ने लक्ष्य राखेको छ ।

अभियानमा सहभागी हुन ग्राहकले सिद्धार्थ बैंक मोबाइल स्मार्ट एक्सपी मोबाइल बैंकिङ एपमार्फत कम्तीमा १ सय रुपैयाँको मोबाइल टपअप र कम्तीमा ५ सय रुपैयाँको फोनपे डाइरेक्ट कारोबार गर्नुपर्ने छ । यी कारोबार पूरा गर्ने ग्राहक साप्ताहिक तथा बम्पर उपहारका लागि योग्य बन्नेछन् ।

अभियान अन्तर्गत हरेक साता १ सय जना विजेताले १ सयको मोबाइल टपअप प्राप्त गर्नेछन् । त्यसैगरी अभियानको अन्त्यमा एक भाग्यशाली ग्राहकलाई नयाँ आईफोन–१६ प्रदान गरिने बैंकले जनाएको छ । यो अभियान १ देखि ३१ चैतसम्म सञ्चालन हुनेछ ।

सिद्धार्थ बैंकले आफ्ना सम्पूर्ण ग्राहकलाई यस अभियानमा सहभागी भई रोमाञ्चक उपहार जित्ने अवसर लिन अनुरोध गरेको छ । थप जानकारीका लागि नजिकको सिटिजन्स बैंकको शाखामा सम्पर्क गर्न वा बैंकको औपचारिक वेबसाइट तथा सामाजिक सञ्जाल पेजहरू हेर्न सकिने छ ।

विश्वकै प्रतिष्ठित अवार्ड ‘बैंक अफ द इयर २०२४’ उपाधि प्राप्त गर्न सफल बैंकले केही समयअघि मात्र फोनपेसँगको सहकार्यमा नेपालमै पहिलो पटक ‘सिटिजन्स फोनपे क्रेडिट कार्ड’ (भर्चुअल क्रेडिट कार्ड) सञ्चालनमा ल्याएको छ । साथै, नेपालमै पहिलो पटक मोबाइल बैंकिङ एपमार्फत नै सेयर आवेदन र सीआरएन नम्बर सेवा लिन सकिने सुविधा पनि ल्याएको छ ।

हिमालयन बैंकले क्रेडिट कार्ड कर्जा नतिर्ने २५ जनाको नाम सार्वजनिक गरेको छ। बैंकले एक सूचना जारी गर्दै क्रेडिट कार्ड प्रयोग गरेर कर्जा लिएर साँवा र ब्याज नतिर्ने ऋणीहरूको नाम सार्वजनिक गरेको हो।

बैंकका अनुसार ती ऋणीहरूलाई पटक–पटक लिखित तथा मौखिक ताकेता गरिएको थियो। तर, तोकिएको समयभित्र पनि ऋण चुक्ता नगरेपछि उनीहरूको नाम, तीनपुस्ते विवरणसहित सार्वजनिक सूचना जारी गर्न बाध्य भएको बैंकले जनाएको छ।

बैंकले ऋणीहरूलाई ३५ दिनभित्र सम्पूर्ण साँवा, ब्याज, हर्जाना ब्याज तथा अन्य रकम भुक्तानी गर्न आग्रह गरेको छ। अन्यथा, कानुनी प्रक्रियाअनुसार ऋणीहरूविरुद्ध आवश्यक कारबाही अघि बढाइने चेतावनी दिएको छ। साथै, कर्जा सूचना केन्द्र (सीआईबी) को कालोसूचीमा समावेश गर्ने प्रक्रिया अघि बढाइने बैंकले उल्लेख गरेको छ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाले कर्जा असुली गर्न कठोर नीति अपनाउँदै आएका छन्। क्रेडिट कार्डमार्फत ऋण लिएर तोकिएको समयमा चुक्ता नगर्नु बैंक तथा ग्राहक दुवैका लागि समस्या बन्न सक्ने विश्लेषकहरू बताउँछन्।

बैंकको सार्वजनिक सूचनाले क्रेडिट कार्ड प्रयोगकर्ताहरूमाझ मिश्रित प्रतिक्रिया उत्पन्न गरेको छ। कतिपयले बैंकको कदमलाई आवश्यक सावधानीको रूपमा लिएको भए पनि, केहीले व्यक्तिगत विवरण सार्वजनिक गर्नु ग्राहक गोपनीयताविरुद्ध हुने तर्क गरेका छन्। अब, ऋणीहरूले तोकिएको समयभित्र कर्जा चुक्ता गर्ने कि कानुनी प्रक्रिया सामना गर्ने भन्ने हेर्न बाँकी छ। बैंकहरूको कडाइका कारण अन्य बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले पनि यस्तै रणनीति अपनाउने सम्भावना बढेको देखिन्छ।