भूपेन्द्र आचार्य । भारतीय पञ्जाव नेशनल बैंकको ठूलो शेयर रहेको एभरेष्ट बैंकको लाभाशं नेपाल राष्ट्र बैंकद्वारा रोक्का गरेको छ । भारतीय व्यवसायी एवं एभरेष्ट बैंकका अध्यक्ष विके श्रेष्ठले लाभांश रोक्का पछि बाध्य भएर १ अर्ब ९९ करोडको करिब २ अर्ब शेयर विक्री गरेको खुलेको छ ।
बैंकका अध्यक्ष श्रेष्ठ परिवारका सदस्यहरु राधा देवी श्रेष्ठ र नेपाल कृष्ण श्रेष्ठका नाफाका शेयर प्रतिमा श्रेष्ठले किनेको भेटिएको छ । नयाँ सीइओ सोमेश्वर सेठ आएपछि बैंकमा भाँडाभैलो भएको, शेयरको भाउ घटेर प्रतिशेयर २६५ भएको छ । लगानी गर्दा कमिशन दिन पल्केको सीइओकै कारण राष्ट्र बैंकका सयौं निर्देशन रद्दिको टोकरीमा फ्याकेको भेटिपछि बाध्य भएर राष्ट्र बैंकले लाभाशं रोक्का गरेको भेटिएको छ ।
नेपाली लगानीकर्ताको पैसा डुवाउने चलखेल यी भारतीय मुलका सीइओ सोमेश्वर सेठले गरेपछि बाध्य भएर अध्यक्ष विके श्रेष्ठले शेयर सस्तोमा विक्री गरेको एक सञ्चालकचले बताए ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले एभरेष्ट बैंकको लाभांश वितरणमा रोक लगाएपछि संस्थापक बिके श्रेष्ठको परिवारले शेयर बिक्री गरेको हो ।
एक सञ्चालकले भने राधा र नेपालकृष्ण श्रेष्ठको नाममा रहेको बैंकको ७२ लाख ३६ हजार ३७५ कित्ता शेयर आज विहीबार प्रतिमाको नाममा बिक्री भएको छ। प्रति शेयर २६५ रुपैयाँको दरले १ अर्ब ९१ करोड रुपैयाँको शेयर कारोबार भएको नेप्सेले जनाएको छ । यो मूल्य इतिहासकै सस्तो भएको उनीले दाबी गरे ।
बैंकले प्रकाशित गरेको गत आर्थिक वर्षको लेखापरीक्षण प्रतिवेदनअनुसार राधा श्रेष्ठको नाममा ५२ लाख ७७ हजार कित्ता र नेपालकृष्ण श्रेष्ठको नाममा ६३ लाख ४५ हजार कित्ता शेयर स्वामित्व रहेको देखिन्छ । यसैगरी प्रतिमा श्रेष्ठको नाममा ४७ लाख ३२ हजार कित्ता शेयर रहेको थियो। यसैगरी अध्यक्ष बिके श्रेष्ठको नाममा ७३ लाख ७२ हजार कित्ता शेयर स्वामित्व देखिन्छ ।
राष्ट्र बैंकले यही विवरणका आधारमा नियमभन्दा धेरै शेयर स्वामित्व राखेको भन्दै लाभांश वितरणमा रोक लगाएपछि एकाघरभित्रको शेयर विहीबार विक्री गरेको खुलेको छ ।
विहीबारको शेयर कारोबारपछि एभरेष्ट बैंकमा प्रतिमाको शेयर स्वामित्व १४.८३ प्रतिशत पुगेको छ । राष्ट्र बैंकले एकाघर भित्र १५ प्रतिशत शेयर रहेको भन्दै लाभांश वितरणमा रोक लगाएपछि श्रेष्ठले नजिकको नाता पर्नेलाई शेयर स्थानान्तरण गरेका राष्ट्र बैंक स्रोतको दाबी छ ।
राष्ट्र बैंकले यसअघि पनि लाभांस वितरणमा रोक लगाउँदा बिकेले खलक भित्रै शेयर हस्तान्तरण गरेका थिए । बैंकको यस भन्दा अगाडि संस्थापक शेयरको सबैभन्दा धेरै कारोबार ४१ करोड रुपैयाँको भएको थियो ।
विहीबारको कारोबारबाट बिकेको परिवारले ९ करोड रुपैयाँ भन्दा धेरैको कर तिर्नुपर्नेछ । कर नतिरे बैंकलाई राष्ट्र बैंकले अर्को कारवाही गर्ने देखिन्छ ।
बैंकले गत आर्थिक वर्षको नाफाबाट एक अर्ब ६० करोड रुपैयाँ नगद लाभांश वितरणका लागि नेपाल राष्ट्र बैंकसँग अनुमती मागेको थियो । तर राष्ट्र बैंकले नियम विपरित शेयर राखिएको भन्दै लाभांश वितरणमा रोक लगाएको थियो ।
पछिल्लो समय एभरेष्ट बैंक धरासायी बन्दै गएको देखिन्छ । लाखौ नेपाली लगानीकर्ताको पैसा डुब्ने देखिए पछि राष्ट्र बैंकले एभरेष्ट बैंकको लाभांश रोक्का गरेको राष्ट्र बैंक स्रोतको दाबी छ ।
एभरेष्ट बैंकले नेपाली भूमिमा सधै दादागिरी गर्दै आए पछि राष्ट्र बैंक कडा रुपमा अगाडी आएको एक डिपुटी सीइओले आर्थिक बजार डटकमलाई बताए ।
